Tarih Dersleri

Atatürk’ün Hayatı

Bu yazımızda Atatürk’ün hayatı konusunu işleyeceğiz. Atatürk’ün hayatı konusunu işlerken Atatürk’ün öğrenim hayatı, askerlik hayatı, kişisel özellikleri, eserleri ve vefatı gibi başlıklara ayırarak ve maddeler halinde sıralayarak konuyu daha iyi kavramış olacağız.

Hepimizin bildiği üzere Mustafa Kemal Atatürk 1881 yılında Osmanlı Devleti’nin Balkan topraklarındaki Selanik şehrinde doğdu. Annesi Zübeyde Hanım, babası Ali Rıza Efendi’dir. Atatürk doğduğu sırada Osmanlı’nın durumu ise hiç de iyi sayılmazdı. Çünkü bu sırada Osmanlı; Batı’nın açık pazarı haline gelmiş ve Balkanlar’da isyanlar patlak vermişti.

Şimdi Atatürk’ün hayatı konumuza Atatürk’ün öğrenim hayatı ile giriş yapalım.

Atatürk’ün Öğrenim Hayatı:

Mustafa Kemal’in eğitim aldığı okullar şunlardır:

Mahalle Mektebi:

  • Mustafa Kemal’in gittiği ilk okuldur.
  • Babasının isteği üzerine buradan ayrılmıştır.

Şemsi Efendi Okulu (İlkokul):

  • Babasının isteği ile bu okula kaydolmuştur.

Selanik Mülkiye Rüştiyesi (Ortaokul):

  • Asker olma isteği nedeniyle kısa sürede bu okuldan ayrılmıştır.

Selanik Askeri Rüştiyesi (Ortaokul):

  • Matematik öğretmeni Yüzbaşı Mustafa Efendi, Mustafa’nın yetenekleri ve zekası karşısında ona bilgi ve erdem bakımından olgun anlamına gelen “Kemal” adını vermiştir.

Manastır Askeri İdadisi (Lise):

  • Bu okulda Mustafa Kemal’in düşünce yapısı oluşmuştur.
  • Namık Kemal ve Mehmet Emin Yurdakul’un eserleriyle tanışmıştır.
  • 1897’deki Osmanlı’nın Dömeke Savaşı‘nı (Türk-Yunan) masa başında kaybetmesi onu çok etkilemiştir.
  • Tarih sevgisinin oluşmasında Tarih Öğretmeni Kolağası Mehmet Tevfik Bey’in önemli rolü olmuştur.

İstanbul Harp Okulu:

  • Mustafa Kemal, burayı derece alarak bitirmiştir. Bu nedenle kurmaylık için hak kazanmıştır.
  • Teğmen rütbesi ile mezun olmuştur.

İstanbul Harp Akademisi:

  • Harp Akademisi’ni bitiren Mustafa Kemal, 5 Şubat 1905’te Şam’da bulunan Ordu’ya Kurmay Yüzbaşı olarak atanmıştır.
atatürk 18 yaşında
atatürk'ün hayatı 5

Atatürk’ün Askerlik Hayatı:

Atatürk’ün askerlik hayatı kronolojik olarak sıralanacak olursa;

  • STAJ: Şam’da V. Ordu 39. Süvari alayına staj yapmak için gitmiştir.
  • Şam’da arkadaşlarıyla “Vatan ve Hürriyet Cemiyeti”ni kurmuştur.
  • KURMAY YÜZBAŞI: Şam’da V. Ordu’ya Kurmay Yüzbaşı olarak atanmıştır.
  • 3 Ekim 1907’de merkezi Manastır’da bulunan 3. Ordu’ya atanmış ve bu karargâhın Selanik’teki askeri biriminde görevlendirilmiştir.
  • İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne üye olmuştur.
  • Manastır’da “Takım ve Muharebe Eğitimi” adlı kitabını yazmıştır.
  • Meşrutiyet ilan edildikten sonra İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin izlediği politika gereği cemiyetle arası açılmıştır.
  • II. Meşrutiyetin ilanı üzerine İstanbul’da 13 Nisan 1909’da “31 Mart Olayı” olarak bilinen isyanı Mustafa Kemal’in Kurmay başkanlığını yaptığı Selanik Hareket Ordusu bastırmıştır.
  • Fransa’da düzenlenen Picardie Manevralarını Osmanlı ordusu adına Mustafa Kemal izlemiştir.
  • 1911’de İstanbul’da Genelkurmay Başkanlığı emrinde çalışmaya başlamıştır.
  • BİNBAŞI: Mustafa Kemal (yüzbaşı), bir grup arkadaşıyla Trablusgarp’a gizlice giderek yerli halkı örgütleyip Bingazi, Derne ve Tobruk’ta İtalyanlara karşı başarılı mücadeleler vermiştir. Mustafa Kemal, burada binbaşı rütbesine yükselmiştir.
  • 1912’de Balkan Savaşlarının başlaması üzerine İstanbul’a dönmüştür.
  • Mustafa Kemal, 1912 yılında başlayan Balkan Savaşlarına Gelibolu ve Bolayır’daki birliklerle katılmıştır. II. Balkan Savaşı’ndaki görevi sırasında Edirne, Tekirdağ, Kırklareli ve Dimetoka’nın geri alınışında etkili olmuştur.
  • YARBAY: 1913 yılında Sofya Ataşemiliterliği’ne atanmıştır. Bu sırada yarbaylığa yükselmiştir. Bu görev Atatürk’ün I. Dünya Savaşı öncesi son görevidir.
  • ALBAY: Mustafa Kemal, I. Dünya Savaşı’nın Çanakkale Cephesi’nde görevlendirilmiştir. Conkbayırı, Anafartalar ve Arıburnu’nda önemli başarılar elde etmiştir. Mustafa Kemal, bu cephede albay rütbesine yükselmiştir.
  • GENERAL: 1916’da general olan Mustafa Kemal, Kafkas Cephesi’nde görev almış Muş ve Bitlis’in geri alınmasını sağlamıştır.
  • 1917’de Osmanlı veliahtı Vahdettin ile Almanya seyahatinde görev almıştır.
  • Yıldırım Ordularına bağlı 7. Ordu’nun (Adana) başına getirilmiş Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanması üzerine 13 Kasım 1918 tarihinde İstanbul’a gelmiştir.
  • Mustafa Kemal 19 Mayıs 1919’da, 9. Ordu müfettişi göreviyle Samsun’a çıkmış, Millî Mücadele’yi başlatmış ve ulusal mücadeleyi başarıya ulaştırmıştır.
  • 19 Eylül 1921 tarihinde TBMM tarafından Mustafa Kemal’e Mareşal ve Gazi unvanı verildi.
RÜTBETARİH
Teğmen10 Şubat 1902
Üsteğmen1903
Kurmay Yüzbaşı11 Ocak 1905
Kıdemli Yüzbaşı20 Haziran 1907
Binbaşı27 Kasım 1911
Yarbay1 Mart 1914
Albay1 Haziran 1915
Tümgeneral1 Nisan 1916
Mareşal19 Eylül 1921
m. kemal şam
m.kemal merkezi şam’da bulunan 5.ordu emrindeyken arkadaşları ile birarada

Atatürk’ün Kişisel Özellikleri:

  • Vatan ve millet sevgisi
    • Örnek Sözü: “Size ben taarruzu emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçen zaman içinde yerimize başka kuvvetler ve başka komutanlar gelebilir.” 
  • Mantıklılığı ve gerçekçiliği
    • Örnek Sözü:  “Bizim akıl, mantık ve zekâ ile hareket etmek en belirgin özelliğimizdir.”
  • İleri Görüşlülüğü
    • Örnek Sözü: “Yolunda yürüyen bir yolcunun yalnız ufku görmesi yetmez. Muhakkak ufkun ötesini de gör­mesi ve bilmesi gereklidir.”
  • İdealistliği
    • Örnek Sözü: “Yurdumuzu dünyanın en ma­mur ve en medeni memleketleri seviyesine çıkar­acağız. Milletimizi en geniş refah vasıta ve kaynak­larına sahip kılacağız. Millî kültürümüzü muasır medeniyet seviyesinin üstüne çıkaracağız.”
  • Yöneticiliği
    • Örnek Sözü: “Büyük kararlar vermek, kâfi değildir. Bu kararları cesaret ve kesinlikle tatbik etmek lâzımdır.”
  • İnkılapçılığı
    • Örnek Sözü: “Medeniyet yolunda başarı, yenilikleri kavrayıp uygulama alanında başarılı olmak için tek ilerleme ve gelişme yolu budur.”
  • Açık Sözlülüğü
    • Örnek Sözü: “Ben, düşündüklerimi daima halkın huzurunda söylemeliyim.yanlışım varsa halk beni tekzip eder.”

Atatürk’ün Manevi Evlatları:

  • Nebile
    • Atatürk’ün hastalandığı dönem de Nebile de hastaydı. Bu hastalıktan kurtulamayan Nebile yaşamını yitirdi.
  • Ayşe Afet İnan
    • Mustafa Kemal, 1925 yılında İzmir’e geldiğinde gezdiği bir ilkokulda Afet İnan ile karşılaştı. Afet’i yabancı dil öğrenmesi için yurtdışına gönderdi. Ortaöğretim tarih öğretmenliği sınavını kazanarak öğretmenlik belgesi aldı. Ankara Musiki Öğretmen Okuluna Tarih ve Yurt Bilgisi öğretmeni olarak atandı (1929-1930). Türk Tarih Kurumunun kuruluş çalışmalarında yer aldı. TTK’de uzun yıllar asbaşkanlık yaptı.
  • Ülkü Adatepe
    • Ülkü’nün annesi Selanikli Vasfiye Hanım, Zübeyde Hanım tarafından evlatlık olarak alınıp büyütülmüştü. Zübeyde Hanım ölünce Makbule Hanım’ın yanında kaldı. İlk kocasından dul kalan Vasfiye Hanım, Atatürk’e sığındı. Bir süre sonra da Atatürk Orman Çiftliği istasyon şefi Tahsin Çukuroğlu ile evlendi. Vasfiye Hanım’ın 1932’de doğan çocuğuna Atatürk, ‘’Ülkü’’ adını verdi. Son günlerine kadar yanından ayırmadığı Ülkü’yü, yurt gezilerine götürmüş ve yanından ayırmamıştı. Ülkü Adatepe  1 Ağustos 2012’de TEM otoyolunun Sakarya-Akyazı yolu üzerinde geçirdiği trafik kazasında hayatını kaybetti.
  • Sabiha Gökçen
    • 1925’te Atatürk Bursa gezisine çıkmıştı. Sabiha Hanım ile burada tanıştı. Sabiha Hanım’ın ağabeyi Sabiha’nın güç şartlarda okuduğunu Atatürk’e anlattı. Atatürk, bundan sonra Sabiha’yı manevi evlat olarak kabul etti.
  • Rukiye
    • Atatürk manevi kızı Rukiye’yi Konya gezisinde tanıdı. Kimsesiz Rukiye Ankara’ya getirildi. Okutuldu, büyütüldü. Rukiye, Jandarma yüzbaşı Hüsnü Erkin ile evlendi. Nikahları Ankara Belediyesi’nce kıyıldı. Düğünleri İstanbul’da Dolmabahçe Sarayı’nda yapıldı. Atatürk, düğündeki ilk dansı manevi kızı Rukiye ile yapmıştı.
  • Zehra Aylin
    • Çankaya Köşkü bahçesinde yakında oturan çocukların gittiği ilkokula Sabiha ve Rukiye ile birlikte Zehra da gitmekteydi. Zehra, daha sonra Londra’ya eğitim için gönderildi. Fakat Londra’ya alışamadı. Türkiye’ye döndü.
  • Abdürrahim Tunçak
    • Mustafa Kemal’in manevi oğlu Abdürrahim, M. Kemal’i Van’dan aldığı kimsesiz bir çocuktu. İstanbul’a M. Kemal tarafından getirildiğinde henüz 8 yaşındaydı. Mustafa Kemal’e benzerliği nedeniyle Abdürrahim’in Atatürk’ün gerçek oğlu olduğu iddia edilir. Fakat tarihi belgeler, bunun bir dedikodudan ibaret olduğunu gösterir.
  • Sığırtmaç Mustafa
    • Atatürk’ün Yalova’da tanıyıp evlatlık aldığı fakir bir çocuktu. Ailesi Bulgar göçmeniydi. 1929’da sığır güttüğü bir sırada Gazi Paşa ile tanıştı. Mustafa, Atatürk’ün himayesinde ilkokulu, ortaokulu, askeri liseyi, Harbiye’yi bitirdi. Bir zamanların sığır çobanıyken okuyup subay olmuştu.

Atatürk’ün Hayatını Etkileyen Şehirler:

  • Selanik
    • Selanik Mustafa Kemal’in doğduğu ve öğrenim hayatına başladığı şehirdir. Selanik farklı çeşitli din ve milletten oluşan bir şehir olduğu için Mustafa Kemal de farklı fikirlere açık olarak yetişti. Mustafa Kemal’in 1907 yılında askerigörevle geldiği Selanik’te, gizli bir cemiyet olarak kurulan İttihat ve Terakki Cemiyeti de faaliyet halinde idi. Mustafa Kemal de bu cemiyete katıldı.
  • Manastır
    • Mustafa Kemal, Manastır’a askeri idadide öğrenim görmek üzere geldi. Mustafa Kemal burada bazı Fransız düşünürlerin eserleriyle de tanıştı.Bu düşünürlerin fikirleri üzerinde de arkadaşları ile uzun soluklu tartışmalar yaptı. Bu yıllarda Mustafa Kemal’i en çok etkileyen olay 1897 Türk- Yunan Savaşı (Dömeke) oldu. Bu savaşta Türk ordusu savaş meydanında kazanmasına rağmen masa başında istediğini alamamıştı. Öğrenim gördüğü o yıllar içinde yabancı devletlerin, Manastır’daki müdahaleleri Mustafa Kemal’in kafasında Türkleringeleceği ile ilgili ilk soru işaretlerini uyandırdı.
  • İstanbul
    • Mustafa Kemal, Osmanlı’nın başkentine ilk olarak eğitim amaçlı gelmiştir. Burada siyasi faaliyetleri yakından takip etme fırsatı bulmuştur. Mustafa Kemal, İstanbul’da arkadaşları ile gazete ve dergi hazırlamıştır.Onun düşünceleri, ileride gerçekleştireceği ilke ve inkılapların da temeldayanağını oluşturmuştur.
  • Sofya
    • Mustafa Kemal Sofya Askeri Ateşeliği ile görevlendirildi. Mustafa Kemal bu vasıtayla Avrupa devletlerinin temsilcileri ile doğrudan görüşme ve fikirlerini paylaşma imkanı buldu.
  • Şam
    • Mustafa Kemal, merkezi Şam’da bulunan, V. Ordu’ya atanmıştır. Mustafa Kemal, küçük rütbeli bir subay olduğu halde kendisini herkese saydırmış, almış olduğu görevleri üstün başarıyla yerine getirmiş,komutanlarının sevgisini kazanmıştır. Şam’da görev yaptığı yıllar ona mücadele etme azmi vermişti.

Atatürk’ün Düşünce Yapısını Etkileyen Yazar ve Düşünürler:

  • Mehmet Emin Yurdakul
    • Mehmet Emin Yurdakul, özellikle millî kültür, millî birlik ve beraberliği temel alan düşünceleriyle Mustafa Kemal’i derinden etkilemiştir. Mustafa Kemal, Manastır Askerî İdadisinde öğrenci iken okuduğu şair Mehmet Emin Yurdakul’un “Ben bir Türk’üm, dinim, cinsim uludur.” mısrasıyla başlayan şiirinde ilk defa millî benliğini bulduğunu ifade etmiştir.
  • Namık Kemal
    • Mustafa Kemal, gençlik yıllarından itibaren vatan ve hürriyet şairi Namık Kemal’in mısralarını dilinden hiç düşürmemiştir. Ayrıca Mustafa Kemal, Namık Kemal için; “Türk milletinin yüzyıllardan beri beklediği ses.” demiştir.
  • Tevfik Fikret
    • Tevfik Fikret özellikle adalet ve özgürlük gibi konularda Mustafa Kemal’i derinden etkilemiştir. Mustafa Kemal, Tevfik Fikret için; “Hangi Türk şairi böyle inkılapçı şiirler yazmıştır.” demiştir.
  • Ziya Gökalp
    • Ziya Gökalp, Mustafa Kemal’i daha çok milliyetçilik, dayanışma, bütünleştiricilik fikirleriyle etkilemiş bir aydındır. Mustafa Kemal özellikle tarih, dil ve halkçılık gibi alanlarda yapmış olduğu bazı inkılapları Ziya Gökalp’in fikirlerinden etkilenerek gerçekleştirmiştir.
  • Jean Jacques Rousseau
    • Devletin iktidara değil, halka ait olduğunu belirten ve ulus-devlet anlayışını benimseyen Rousseau, Mustafa Kemal’i derinden etkilemiştir.
  • Montesquieu
    • Fransız aydının eserlerini okuyan ve ondan etkilenen Mustafa Kemal, Kurtuluş Savaşı’ndan sonra kuracağı devleti, cumhuriyet ve demokrasi ilkelerine dayandırmıştır.
  • Voltaire
    • Mustafa Kemal, Voltaire’nin eserlerini okumuş; genç Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni kurarken onun yapıtlarından da etkilenmiştir.

Atatürk’ün Yazdığı Veya Tercüme Yaptığı Eserler:

  • Geometri
    • Ortaöğretim’de ders kitabı olarak okutulmuştur.
  • Liseler İçin Tarih Notları
  • Vatandaş İçin Medeni Bilgiler
    • Afet İnan ile birlikte hazırlamıştır.
  • Bölüğün Muharebe Eğitimi
    • Tercüme edildi.
  • Cumali Ordugahı
    • 3. Süvari Tümeni’nin manevraları anlatılmıştır.
  • Zabit ve Kumandan İle Hasbihal
  • Taktik ve Tatbikat Gezisi
    • 1911’de 5. Kolordu Hareket Şube Müdürü görevindeyken yazmıştır.
  • NUTUK
    • 1919-1927 yıllarını anlatır.
    • CHP’nin 2. kongresinde günde 6 saat olmak üzere tam 6 günde okunmuştur. (15-21 Ekim 1927)
    • Samsun’a çıktım.” ifadesi ile başlar, Gençliğe Hitabe ile sona erer.
    • Geliri THK‘ye bırakılmıştır.
    • Yahya Kaptan ismi sıkça geçmektedir.

Atatürk’ün Vefatı:

  • Mustafa Kemal’in hastalığına ilk teşhisi 1937 yılında Yalova’da Dr. Nihat Belger koymuştur.
  • Kesin teşhisi ise Ömer İrdelp koymuştur.
  • Mustafa Kemal’in vefat etmeden önce okuduğu son eser Belleten Dergisi olmuştur.
  • Mustafa Kemal’in naaşı önce Etnografya Müzesi‘ne daha sonra ise 1953 yılında Anıtkabir’e nakledilmiştir.
  • Atatürk vefat ettiğinde Meclis Başkanı Abdülhalik Renda, Başbakan ise Celal Bayar‘dır.
atatürk'ün cenaze töreni
atatürk’ün cenaze töreni

Atatürk’ün Mirasını Bıraktığı Kurumlar:

  • Türk Tarih Kurumu
  • Türk Dil Kurumu
  • Ankara Belediyesi
  • Bursa Belediyesi
  • Makbule Atadan ve manevi kızları

Bu bilgiler MEB ve Akademik kaynaklar referans kullanılarak hazırlanmıştır.


Görsel Kaynakları:
https://www.deviantart.com/cxfor/art/Mustafa-Kemal-Ataturk-Wallpaper-CxFor-590969010
https://www.cokbilgi.com/yazi/ataturkun-cenaze-toreni/
http://ataturk.net/foto/index.html
https://www.sondakika.com/haber/haber-tam-121-yil-sonra-ortaya-cikti-iste-ataturk-un-12975013/

casino siteleri mobil casino siteleri en iyi casino siteleri yeni casino siteleri evden eve nakliyat

Abonelerimiz Arasına Katıl

Sitemize abone olarak en son ders ve yazılardan haberdar olabilirsiniz.

Abone Olduğunuz İçin Teşekkürler...

Bir şeyler ters gitti :(