I. Murat (1362–1389)

Rumeli’ye geçtikten sonra artık Balkanlara açılma politikası izleyen Osmanlı Devleti’nin ilk hedefi Çorlu olmuştur. Edirne-Çorlu arasındaki hisarlar birer birer ele geçirilmiş ve daha sonra Çorlu ve Lüleburgaz da Osmanlı Devleti’ne katılmıştır. 1361’de Edirne üzerine yürüyen Şehzade Murad, Bizans komutanını Sazlıdere’de mağlup etmiştir. Orhan Gazi’nin 1362’de vefat etmesi üzerine tahta I. Murat geçmiştir.

I. Murat ‘ın tahta çıktıktan sonra yaptıklarını inceleyecek olursak;

I. Murat (1362-1389)

🔷 Orhan Bey’in vefatını ve I. Murat’ın tahta geçmesini fırsat bilen Ahiler, Karamanoğulları‘nın da desteği ile Ankara’yı hakimiyetleri altına almak istemiştir. Bunun üzerine I. Murat ilk iş olarak Ankara’yı 1362’de Ahiler’den geri almıştır.

🔷 Karamanoğulları karşısında zor duruma düşen Germiyanoğlu Süleyman Bey, Osmanlı Devleti’nin yardımını almak için kızı Devlet Hatun’u Şehzade Bayezit’le evlendirmiş ve çeyiz olarak da Osmanlı Devleti’ne Kütahya, Emet, Tavşanlı, Simav’ı vermiştir.

🔷 Bu bölgenin Osmanlı himayesine girmesiyle Osmanlılar ile sınır komşusu olan Hamitoğulları I.Murat’ın teklifiyle Akşehir, Beyşehir, Karaağaç, Yalvaç, Isparta, Seydişehir Ve Eğirdir gibi yerleri 1381 ‘de Osmanlılara satmışlardır.

Sazlıdere Savaşı (1363) :

I.Murat Balkanlarda söz sahibi olma amacıyla Edirne‘yi fethetmek istiyordu. Bunun üzerine Bizans Devleti, Bulgarlar ile Osmanlı karşısında ittifak yaptılar. Fakat I.Murat ve ordusu Bizans’ı Sazlıdere Savaşı’nda mağlup etti ve Edirne fethedildi.

Edirne fethedildikten sonra Lala Şahin Paşa, önce Filibe’yi diğer yıl ise Gümülcine’yi Osmanlı topraklarına kattı.

Sırpsındığı Savaşı (1364) :

Osmanlı Devleti’nin bu hızlı ilerleyişinden rahatsız olan Balkan devletleri, papanın da destek vermesiyle Macar, Bulgar, Sırp, Eflâk ve Bosnalılardan oluşan haçlı ordusu kurdular.

Keşif amaçlı olarak bölgeye gönderilen Osmanlı komutanı Hacı İlbeyi ve ordusu ani bir gece baskınıyla bu haçlı ordusunu Sırpsındığı civarında bozguna uğrattı.

Bu savaş sonunda Balkanlar’daki ilerleyişi hızla devam eden Osmanlı Devleti Tuna Nehri’ne kadar olan yerleri ele geçirdi. Ayrıca savaş sonrasında Edirne başkent ilan edildi.

Çirmen Savaşı (1371):

Sırpsındığı Savaşı’nı telafi etmek ve Türkleri Balkanlar’dan atmak isteyen Sırplar’la karşıya gelen Osmanlı Devleti 1371’de Evrenos Gazi önderliğinde Çirmen Savaşı’nı kazandı.

Bu savaş sonucunda artık Makedonya’nın yolu Osmanlı’ya açılmış oldu. Ayrıca Evranos Bey’e bağlı akıncı kuvvetleri Kavala, Drama, Serez ve Selanik gibi şehirleri aldılar.

Osmanlılar, gayrimüslimlerin yaşadığı toprakları fethedince Anadolu’dan getirdiği Türkmenleri bu bölgelere yerleştirmiştir.

Rumeli’deki iskân siyaseti ile Osmanlı Devleti şunları amaçlamıştır:

• Fethedilen yerlerin Türkleşmesini ve İslamlaşmasını sağlamak,
• Türkmenlerin yerleşik hayata geçmesini sağlamak,
• Gayrimüslim halkın isyan ihtimalini ortadan kaldırmak,
• Aralarında kavgalar yaşanan aşiretleri birbirinden uzaklaştırmak,
• Fetih hareketlerinde sürekliliği sağlamak.

Ploşnik Bozgunu (1388):

Osmanlı Devleti’nin Karamanoğulları ile mücadelesini fırsat bilen Haçlı Ordusu, Osmanlı ordusunu Morova kıyısındaki Ploşnik’te mağlup etti. Bunun üzerine Timurtaş Paşa, Niş’e kadar çekilmek zorunda kaldı.

I. Kosova Savaşı (1389):

Ploşnik Bozgunu’ndan sonra Osmanlı Devleti’nin Balkanlar’daki ilerleyişini durdurmak isteyen devletler Sırp Kralı Lazar öncülüğünde bir ittifak kurmuşlardır. Bu ittifaka Sırplar, Bulgarlar, Bosnalılar ve Arnavutlar katılmışlardır.

Bu ittifaka karşı tüm hazırlıklarını tamamlayan I. Murat , Anadolu Beyliklerinin ordularını da yanına katarak 1389 yazında Kosova’da, savaş düzeni haline geçti.

9 Ağustos 1389 tarihinde meydana gelen savaşta Haçlılar, sekiz saat sonunda mağlup edilmiş ve Haçlı komutanı Lazar esir alınmıştır.

I. Murat, bu zaferin ardında savaş meydanında gezerken Lazarʼın damadı olan korkak,kansız Milos Obiliç (Miloş Obiliç) tarafından ŞEHİT edilmiştir.

Bu savaş sonrasında Tuna’ya kadar olan topraklar ele geçirilmiş ve Türklerin İslam dünyasındaki önemi artmıştır.

🔷 Şimdi I. Murat hakkında bilgilerimizi toparlayalım.

I. Murat Dönemi’nde;

• 1362 yılında Ahiler’den Ankara alındı.
• Germiyanoğulları‘nın toprakları çeyiz yoluyla, Hamitoğulları‘nın toprakları ise para karşılığında alındı.
• 1363 yılında Sazlıdere Savaşı yapılıp Edirne fethedildi.
• 1364 yılında Haçlılar ile yapılan ilk savaş olan Sırpsındığı Savaşı yapılıp kazanıldı.
• 1371 yılında Sırplar, Çirmen Savaşı‘nda mağlup edildi.
• 1388 yılında Ploşnik Bozgunu yaşandı.
• 1389 yılında Haçlı ordusuna karşı verilen ilk büyük mücade olan I.Kosava Savaşı zaferle sonuçlandı.
• Ayrıca I. Murat zamanında;
  • Edirne’de saray okulu yani Enderun Mektebi kuruldu.
  • İlk maliye teşkilatı kuruldu ve ilk defterdar ataması yapıldı.
  • Divan teşkilatı genişletildi.
  • Pençik sistemiyle Kapıkulu askeri ocağının temeli atıldı.
  • Gelibolu’ya Acemi oğlanlar Ocağı açılarak Yeniçeri Ocağının temeli atıldı.
  • Sistemli olarak tımar ve iskan politikası uygulandı.
  • Veraset sisteminde ilk değişiklik yapıldı.Buna göre; “Ülke hanedan üyelerinin ortak malıdır” anlayışı yerine “Ülke sultan ve çocuklarının ortak malıdır.” anlayışını getirdi. Böylece merkezi otorite güçlendirildi.
  • Manastır merkezli Rumeli Beylerbeyliği kuruldu. Lala Şahin Paşa Rumeli beylerbeyi tayin edildi.
  • İlk ticaret anlaşması Venedik ile yapıldı.
  • Topçu Ocağı kuruldu ve ilk top I. Kosova Savaşı’nda kullanıldı.

Bu bilgiler MEB ve Akademik kaynaklar referans kullanılarak hazırlanmıştır.