Tarih Dersleri

XVII. Yüzyıl Islahatları

Osmanlı Devleti’nde ilk ıslahat hareketleri 17.yüzyılda başlamıştır. Duraklama dönemindeki ıslahatlar sadrazamlar ve padişahlar tarafından yapılmıştır.

Duraklama dönemindeki ıslahat çalışmaları devleti yükselme dönemindeki eski gücüne döndürme amacıyla yapılmıştır.

Bu yazımızda duraklama döneminde yapılan ıslahat çalışmalarının özelliklerine ve yapılan bu ıslahatlara yer veriyor olacağız.

Duraklama Dönemi Islahatlarının Genel Özellikleri:

  • Devlete eski gücünü yeniden kazandırma amacıyla yapıldı.
  • Yapılan ıslahatlar kişilere bağlı kalınıp, halkın desteği alınmadı.
  • Islahat çalışmalarında sorunların köküne inilmeyip, bu sorunlar baskı ve şiddet yoluyla çözülmeye çalışıldı.
  • Saray,ulema ve asker karşı çıktı.
  • Islahatlarda Avrupa örnek alınmadı.
  • Islahat çalışmaları devlet politikası haline gelmemiş, görevde bulunan kişilerin görev süreleri ile kısıtlı kalarak süreklilik arz etmemiştir.

Tarhuncu Ahmet Paşa:

Tarhuncu Ahmet Paşa, IV. Mehmet‘in (Avcı Mehmet) sadrazamıdır. Tarhuncu genelde mali alanda ıslahat yapmıştır. Yaptığı ıslahatlar çıkar çevrelerinin tepkisini çekince idam edilmiştir.

Tarhuncu Ahmet Paşa’nın yaptığı ıslahat çalışmaları şunlardır:

  • Tarhuncu Bütçesi” adında modern anlamda denk bütçeyi hazırlamıştır.
  • İsrafı önlemeye çalışmıştır. Saray masraflarını kısmıştır.
  • Devletin alacaklarını kişiler ve kurumlardan tahsil etmiştir.

II. (Genç) Osman:

Genç Osman, Osmanlı Devleti’nde ilk kez ciddi anlamda ıslahat çalışmaları yapan padişahtır. Mali,idari ve sosyal alanda ıslahatlar yapan Genç Osman daha önceki yazılarımızda da belirttiğimiz gibi yeniçeri ocağını kapatma düşüncesi nedeniyle idam edilmiştir.

Genç Osman’ın yaptığı ıslahat çalışmaları şunlardır:

  • Maliye ciddi anlamda düzellti ve israf engellendi.
  • Yeniçeri askerlerine ödenen fazla maaşlar kesildi.
  • Kadı ve müderrislere ödenen fazla maaşı kıstı.
  • Saray ile halkı kaynaştırma düşüncesiyle padişahlar arasında ilk kez saray dışından evlilik yaparak, sosyal alanda ilk ıslahatı yapmıştır.
  • Kılık-kıyafet düzenlemesi getirmeyi planlamıştır.
  • Şeyhülislam’ın fetva verme dışındaki yetkilerini kısıtlamıştır.
  • Başkenti İstanbul’dan Türkler’in çoğunlukta olduğu Anadolu’ya taşımak istemiştir.
  • Yeniçeri ocağını kaldırmaya girişmiş fakat bu onun hayatına mal olmuştur. Genç Osman ne yazık ki bu düşüncesinden sonra Yedikule Zindanları’nda idam edilmiştir.

💯 Genç Osman tahta çıktığında Avrupa’da Otuz Yıl Savaşları (1618-1648) başlamıştır.

Kuyucu Murat Paşa:

Kuyucu Murat Paşa I. Ahmet‘in sadrazamı olup Celali İsyanları‘nı baskı ve şiddet yoluyla çözüp merkezi otoriteyi artırmaya çalışmıştır. “Kuyucu” lakabını öldürdüğü isyancıları açtırdığı kuyulara atmasıyla alan Kuyucu Murat Paşa’nın 60 bin civarı isyancıyı öldürdüğü tahmin edilmektedir.

IV. Murat:

1623 yılında 11 yaşındayken tahta çıkan IV. Murat‘ın lakabı “Bağdat Fatihi” dir. Neden bu lakabı aldığını 17. yüzyıl siyasi olayları yazımızda görebilirsiniz.

IV. Murat’ın yaptığı ıslahat çalışmaları şunlardır:

  • Saray kadınlarını devlet yönetiminden uzaklaştırmıştır.
  • Orduda birtakım düzenlemeler yaparak yeniçerilere eğitim verilmesini sağlamıştır.
  • Ayarı düşük akçeyi kaldırmıştır.
  • Sadrazam ve Şeyhülislam’ı yeniçerilerle işbirliği yaptıkları gerekçesiyle idam ettirmiştir.
  • İlk defa gece sokağa çıkma yasağı getirmiştir.
  • İlk defa içki ve tütün yasağı getirmiştir.
  • Kahve ve meyhaneleri kapattırmıştır.

💯 Bu yasakların temel nedenini bu dönemde çıkan İstanbul yangınlarının önüne geçmektir.

istanbulyangini
1633 büyük i̇stanbul yangını | i̇hrak-ı kebir (temsili)
  • Devletin duraklamasının nedenleri ve sorunların tespiti için devlet adamlarından raporlar istemiştir. Bunun üzerine Koçi Bey ve Katip Çelebi IV. Murat’a risalelerini sunmuştur. Koçi Bey risalesinde, sorunların kaynağının eski düzenin bozulması değil yeni düzene ayak uydurulmaması olduğunu yazmıştır. IV Murat’ın ömrü bu çözüm önerilerini uygulamaya yetmemiştir.

“Küfr ile dünya durur, zulm ile durmaz.”

Koçi Bey

I. Ahmet :

I. Ahmet kardeşler arasındaki taht kavgalarını önlemek amacıyla hanedan erkeklerinin arasında yaşça büyük ve aklı selim olanın başa geçeceği Ekber ve Erşed sistemini getirerek veraset sisteminde değişiklik yapmıştır.


Osmanlı Devleti’nde 1656 – 1691 yılları arasındaki döneme “Köprülüler Dönemi” denir.

Köprülüler döneminde; Köprülü Mehmet Paşa, Fazıl Ahmet Paşa, Fazıl Mustafa Paşa, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa ve Amcazade Mustafa Paşa görev yapmıştır.

Köprülü Mehmet Paşa:

Köprülü Mehmet Paşa diğer sadrazamların aksine, birtakım şartlar sunarak sadrazamlık görevini kabul eden ilk kişi olmuştur.

Köprülü Mehmet Paşa’nın sunduğu bazı şartlar ise şunlardır:

  • Saray devlet işlerine asla karışmayacak,
  • Tüm atamaları kendisi yapacak,
  • Projeleri kabul edilecek,
  • Herhangi bir suçlamada savunması alınmadan cezalandırılmayacak.

Köprülü Mehmet Paşa’nın yaptığı ıslahat çalışmaları şunlardır:

  • Ulema arasında çıkan tartışmalara son verdi.
  • Rüşvet ve adam kayırmayı engelledi.
  • Maliyeyi düzeltti.
  • Yeniçerileri disiplin altına alarak merkezi otoriteyi güçlendirdi.
  • Ayrıca Merkez ve Anadolu isyanlarını bastıran Köprülü Mehmet Paşa, Çanakkale Boğazı’ndaki Venedik kuşatmasını kaldırdı.

Köprülü Fazıl Ahmet Paşa :

Köprülü Mehmet Paşa’dan sonra yerine geçen oğlu Fazıl Ahmet Paşa‘da babasının yolunu izledi. Ekonomiyi canlandırdı. Girit 24 senelik kuşatmanın ardından ele geçirildi. Podolya alındı.

Merzifonlu Kara Mustafa Paşa :

Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, Köprülü Mehmet Paşa’nın damadıdır. Devlet işlerinde oldukça yetenekli olan Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın en büyük amacı Viyana’yı almak olsa da II. Viyana Kuşatması‘nda başarısız olması nedeniyle idam edilmiştir.

merzifonlu kara mustafa pasa 1214360
merzifonlu kara mustafa paşa’nın kesilen başının gömüldüğü yer.

Bu bilgiler MEB ve Akademik kaynaklar referans kullanılarak hazırlanmıştır.


Görsel Kaynakları:
https://www.youtube.com/watch?v=1R6SdIiKdBs
https://galeri14.uludagsozluk.com/881/merzifonlu-kara-mustafa-pasa_1214360.gif
https://foyuk.wordpress.com/2014/08/03/ihrak-i-kebir-1633-buyuk-istanbul-yangini/

Cevap Yok

casino siteleri mobil casino siteleri en iyi casino siteleri yeni casino siteleri evden eve nakliyat

Abonelerimiz Arasına Katıl

Sitemize abone olarak en son ders ve yazılardan haberdar olabilirsiniz.

Abone Olduğunuz İçin Teşekkürler...

Bir şeyler ters gitti :(