Trablusgarp Savaşı

Evet arkadaşlar, nihayet İnkılap Tarihi ünitesine geçmiş bulunuyoruz. Bu yazımızda İnkılap Tarihi’nin ilk konusu olan Trablusgarp Savaşı ve sonrasında imzalanan Uşi Antlaşması‘nı inceleyeceğiz.

Hatırlanacağı üzere İtalya’ya, 1878 Berlin Antlaşması‘ndan herhangi bir Osmanlı toprağı düşmemişti.

Birliğini henüz tamamlayan İtalya, sömürgecilik rekabetinde diğer devletlere göre oldukça zayıf durumda olsa da bu durumunu göz önünde bulundurup yakın yerlerde ki toprakları gözüne kestirmişti. Bu bölge ise Kuzey Afrika idi.

Fransa; Tunus, Cezayir ve Fas’ı; İngiltere ise Mısır’ı işgal etmişti. İtalya da kendisine sömürge olarak Osmanlı’nın Kuzey Afrika’daki son toprağı olan Trablusgarp’ı seçmişti.

İtalya’nın bahanesi ise malum bahane idi. “Osmanlı’nın elinde heba olan topraklara medeniyet getireceğiz.” Bu bahaneyi arkasına alan İtalya Osmanlı Devleti’ne ültimatom vererek bu toprakların kendisine teslim edilmesini istedi. Osmanlı Devleti haliyle bu isteği kabul etmedi ve İtalya, Osmanlı’ya savaş ilan etti.

Şimdi İtalya’nın Trablusgarp’ı işgal etmesinin nedenlerini bir de maddeler halinde inceleyelim.

İtalya’nın Trablusgarp’ı işgalinin Nedenleri:

• Birliğini geç tamamlayan İtalya’nın ham madde ve pazar arayışı içinde olması.
• Bölgenin İtalya’ya yakın bir konumda olması.
• Osmanlı Devleti’nin Trablusgarp’ı koruyacak gücünün olmamasından yararlanılmak istenmesi. Zira Mısır İngiltere’nin elinde idi, donanma zaten güçsüzdü ve denizden de burayı korumak mümkün görünmüyordu.
• Avrupalı devletlerin bu işgal için İtalya’ya onay vermesi. Trablusgarp Savaşı öncesinde Rusya ile İtalya arasında “Racconigi Antlaşması” imzalanmış ve Rusya İtalya’nın Trablusgarp’ı işgaline onay vermiştir.
• Trablusgarp’a medeniyet götürme bahanesi. ( Bkz. Amerika: “Irak’a demkorasi getireceğiz.” )
• Daha önce İtalya’nın Habeşistan’ı işgalinde başarısız olması ve bunu telafi etmek istemesi.
• İtalyan hükümetinin halkı karşısında saygınlığını artırmak istemesi.

Trablusgarp’ın İşgali:

Bazı büyük devletlerden de işgal onayı alan İtalya Trablusgarp’ı ele geçirmek için harekete geçti.

Biraz öncede değindiğimiz gibi Osmanlı Devleti’nin Trablusgarp’ı savunacak gücü yoktu. Bu nedenle Osmanlı Devleti, bazı gönüllü subaylarının oradaki halkı örgütlendirmek için Trablusgarp’a gönderdi.

Gönüllü subayların başlattığı bu teşkilatlanma başarılı olmuş ve İtalyanlar başarısız olacağını anlayınca Osmanlı’yı zor durumda bırakmak ve barışa zorlamak için On İki Ada‘yı işgal etmişlerdir. Osmanlı Devleti barışa yanaşmasada I. Balkan Savaşı‘nın başlaması üzerine barış istemek zorunda kalmıştır.

Böylece 18 Ekim 1912 tarihinde İtalya ile Osmanlı Devleti arasında Ouchy (Uşi) Antlaşması imzalanmıştır.

Uşi Antlaşması:

Uşi Antlaşması’na göre;

• Trablusgarp ve Bingazi İtalya’ya bırakılacak.

• On İki Ada Yunan işgali ihtimaline karşı geçici olarak İtalya’ya bırakılacak.
• İtalya kapitülasyonların kaldırması için Osmanlı Devleti’ne destek verecek.
• Trablusgarp halkı dini yönden halifeye bağlı kalacak.

Bu bilgiler MEB ve Akademik kaynaklar referans kullanılarak hazırlanmıştır.