Kıbrıs Barış Harekatı 20 Temmuz 1974 senesinde Başbakan Bülent Ecevit yönetiminde gerçekleşti. Adada yaşayan Türkler için son derece önemli olan bu çıkarma, her sene yıl dönümünde coşku ile anılır. Darbeci Rum yönetimine karşı gerçekleştirilen çıkarma, başarı ile sonuçlanmış ve Türklere yardım eli uzatmanın yanı sıra Yunanistan’ın Kıbrıs’ı ilhak etmesinin de önüne geçmiştir.
Kıbrıs Barış Harekatı Amacı Nedir?
Kıbrıs Barış Harekatı amacı adadaki Türklere Rum çeteler tarafından uygulanan zulüm ve baskıya son vermektir. EOKA (Kıbrıs Milli Mücadele Örgütü) adı verilen Rum örgütü, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı olma unvanına sahip Makarios’un seçilmesinden sonra Türklerin yaşadıkları bölgelere saldırılarda bulunmaya başladı. Türkler, çatışmalarda hayatlarını kaybederken geride kalanlar için de işkenceler ile birlikte zor bir dönem yaşanıyordu.
Kıbrıs Barış Harekatı Nasıl Oldu?
Kıbrıs Harekatı nasıl oldu sorusu her sene çıkarmanın yıl dönümünde araştırılır. Adada tırmanışa geçen gerginlik ve Türklere karşı yapılan saldırıların ivme kazanması ile dönemin Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Bülent Ecevit zor da olsa tüm cesareti ile yapılanlara karşı durdu.
Kıbrıs’ta yaşanan kargaşa, yeni değildi ve olayın tarihi on yıllar öncesine dayanıyordu. 1950’li yıllarda Londra ve Zürih Antlaşmaları ile birlikte Türkiye, Kıbrıs için garantör ülke olarak seçildi. 11 Şubat 1959’da gerçekleşen bu durumda Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Fatih Rüştü Zorlu’nun katkıları yadsınamayacak şekilde büyüktü.
1963 senesinde EOKA, saldırılarının şiddetini arttırdı ve o ana kadarki en kanlı saldırısını Aralık ayında gerçekleştirdi. Yaşanan bu insanlık ayıbı, tarihe ‘Kanlı Noel’ olarak geçti. Binlerce Türk, bir gece içerisinde haince öldürüldü. Türkiye Cumhuriyeti, bu duruma sessiz kalamadı. Türk savaş uçakları, yapılan bu zulme karşı gelmek üzere Lefkoşa üzerinde uçarak Rumlara mesajını vermişti.
Diplomatik Girişimler ve Kıbrıs Darbesi
Türkiye, öncelikli olarak diplomatik olarak girişimler bulundu ve sorunu çözümlemek üzere ciddi adımlar attı. 1960 senesinde imzalanan Garanti Antlaşması Kıbrıs Rumları tarafından yok sayılıyordu. Türkler, Kıbrıs’taki ortak devletin yönetiminden de uzaklaştırılmıştı. Görüş ayrılıkları giderek sorunu keskinleştirdi.
15 Temmuz 1974 tarihinde Yunan cuntası, EOKA Rum örgütünü destekledi. Çetenin lideri Nikos Sampson, Kıbrıs’ın Yunanistan’a bağlanması için Makarios yönetimine darbe yaptı. Darbenin başarılı olması ile birlikte iktidar, kısa süreliğine de olsa Rum örgütün eline geçmişti. Türkiye, garantör olarak müdahale hakkına sahipti zira Kıbrıs’ın toprak ve egemenlik bütünlüğüne kastedilmişti.
Kıbrıs Barış Harekatı
Türk birlikleri, ‘Ayşe tatile çıksın.’ parolası ile Kıbrıs’a doğru yola çıktı. 14 Ağustos’ta gerçekleştirilen operasyon 16 Ağustos’taki ateşkes ile sona erdi. Kıbrıs Türklerinin güvenliği bu sayede sağlanmış oldu. Rum örgütleri, geri çekilirken dahi Türk köylerini yakmıştı. Kıbrıs Barış Harekatı şehit sayısı Türk ordusu için 498 oldu. 70 tanesi mücahit olmak üzere adadaki Türk taraftan 270 kişi hayatını kaybetti. Ardından adada yeni bir yönetim kuruldu ve ilk Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş oldu.
Kıbrıs Harekatı ve Kara Oğlan
Kıbrıs Barış Harekatı sonrası Türkiye Cumhuriyeti’ne çok sayıda ülke tarafından ambargo uygulandı, bu süreçte aynı zamanda birçok nota alındı. Bununla birlikte Başbakan Bülent Ecevit, sergilediği onurlu duruştan geri adım atmadı ve ne pahasına olursa olsun çıkarmayı neticelendirdi.
Başbakan Ecevit yaptığı açıklamalarda Kıbrıs çıkarmasını asla savaş amacıyla değil aksine barış için gerçekleştirdiklerini bildirmişti. Kıbrıs Barış Harekatı amacı, sadece Türkler için değil Rumlar için de adadaki barışı sağlamaktı. Neticede Yunanistan’ın adayı ilhak etmesinin önüne geçildi ve Kıbrıs Türklerinin canları & malları güvence altına alındı.
