Zirva yemeği, Osmanlı mutfağından günümüze ulaşan ve lezzeti ile bilhassa Trakya bölgesinde son derece yaygın olarak yapılan bir yemektir. Yapımı esnasında mutancana gibi et ve meyveler bir arada kullanılır.
Bugün Edirne’de Süleymaniye ve Fatih imaretlerinde Ramazan aylarında, iki bayram akşamları ve her cuma akşamlarında halka dağıtılmaktadır. Tatlı ve tuzlunun bir aradaki uyumu, yemeğin hala bu denli popüler olmasının da esas sebepleri arasında yer alır.
Osmanlı Saray Yemeği: Zirva
Zirva yemek olarak Osmanlı mutfağına aittir. Dönemin diğer yemekleri gibi tatlı ve tuzlular bir arada pişirilir. Özellikle iftar sofralarının vazgeçilmezi olarak da bilinir. Ramazan ayında oruç nedeni ile tüm gün besin ihtiyaçlarını karşılayamayan vücudun aradığı her şey zirvanın içerisinde bulunur. Protein ve vitamin deposu olan zirva, yüksek ölçüde enerji vermek için müsaittir.
Meyvelerin pişmesi ile yemek helmelenir. Aynı zamanda yemeğin en büyük özelliğinin Ramazan’da yapılıp imarethanelerde halka dağıtılması olduğu da bilinmektedir. Oruç esnasında meydana gelen şeker kaybı da bu sayede giderilir. Zirva yemeğinin zengin içeriği, yanında hiçbir şey olmasa dahi ana yemek olarak yenilebilmesine olanak sağlar.
Zirva Yemeğinin Hikayesi
Edirne, yaklaşık bir asır kadar Osmanlı İmparatorluğu’na başkentlik yapmıştır. Dolayısıyla saray mutfağı direkt olarak yöre mutfağını etkilemiştir. Edirne zırva yemeği bu nedenle bölgede hala çok meşhurdur ve özel günlerde yapılmaya devam edilir. 15. ve 16. yüzyıllarda Fatih Sultan Mehmet Han yaşarken zirva yemeği sarayda sürekli olarak yapılırdı ve padişah tarafından da çok sevilirdi. Eski kaynaklara bakıldığında Fatih Sultan Mehmet’in tatlı ve et karışımından yapılan yemekleri çok sevdiği bilinmektedir.
Fatih Sultan Mehmet, dünyaya gözlerini 30 Mart 1432 tarihinde Sultan II. Murad’ın ve Hüma Hatun’un oğlu olarak Edirne Yeni Saray’ında açtı. Edirne Sarayı’nda ve Edirne’deki imarethanelerde yemek kültürü son derece gelişmişti. Bu nedenle zirva yemeğinin köklerinin buraya dayanması son derece anlaşılabilirdir.
Zirva Yemeği Nasıl Yapılır?
Zirva yemeği tarifi internet üzerinden sıklıkla araştırılır. Edirne’nin yanı sıra ülkemizin farklı bölgelerinde zirva yemeğine olan alaka her geçen gün artmaktadır. Yemek, orijinal olarak kuzu eti ile yapılsa da günümüzde tavuk eti de alternatif olarak içerisine konulabilmektedir. Kuzu etinin tercih edilmesinin sebebi hem yumuşaklığı hem de lezzetidir. Bal ve badem ise yemeğin olmazsa olmazlarındandır.
Zirva yemeğinin malzemeleri aşağıda sıralandığı gibidir.
- Yarım kilogram kuzu eti ya da tercihe göre tavuk eti
- 1 çorba kaşığı bal
- 10 kuru kayısı
- 5 – 6 tane büyük kuru üzüm ya da 1 küçük salkım üzüm
- 5 hurma
- 3 – 4 siyah erik
- 2 incir
- 200 gram badem
- 1 çorba kaşığı nişasta
- Safran
- Haşhaş tohumu
- 2 su bardağı + yarım çay bardağı su
Zirva Yemeği Tarifi
Etler kuşbaşı şeklinde doğranır ve üzerine yarım çay bardağı su eklenerek ateşin üzerine alınır. Rengi değiştikten sona etlere tuz ve sıcak bir su bardağı eklenir. Ayrı bir kapta bir bardak su içerisine nişasta ve bal eklenerek hafif sıcakta eritilir, bademler soyulup biraz haşlanır, kayısılar ince ince doğranarak haşlanır. Üzümlerin dış kabuğu soyularak varsa çekirdekleri çıkarılır. Hurmalar ufak parçalar halinde doğranır. Erik de soyulduktan sonra hepsi tek bir kaba alınır ve safran da eklenerek hafifçe karıştırılır.
Ardından hazırlanan bu sos, etin üzerine eklenerek yoğunlaşana kadar karıştırılır. Et tamamen piştikten sonra altı kapatılarak üstüne haşhaş tohumu serpilir. 10 dakika dinlenmeye bırakılır. Sıcakken servis edilmelidir, afiyet olsun.
