Dilhan Eryurt, Türk astrofizikçi bilim insanlarımızdan biridir. Son derece önemli bir yere sahip olan Eryurt, aynı zamanda bir matematik bilginidir. Dilhan Eryurt bilime yaptığı katkılarla sadece ülkemizde değil dünya genelinde adını duyurmayı başarmıştır.
Dilhan Eryurt’un Hayatı
Dilhan Eryurt, 29 Kasım 1926 tarihinde İzmir’de dünyaya gelmiştir. Çocukluğundan beri matematiğe büyük bir ilgi duyuyordu. Ankara Kız Lisesi’ni bitiren başarılı öğrenci daha sonra üniversite eğitimini İstanbul Üniversitesi Yüksek Matematik ve Astronomi Bölümü’nde tamamladı. Lisans yıllarında astronomiye olan ilgisi arttı. O dönemde İstanbul Üniversitesi’nde önemli yabancı hocalar da eğitim vermekteydi ve Dilhan Eryurt, ilk bilimsel temel bilgilerini de almış oldu.
Dilhan Eryurt’un Kariyeri
Profesör Doktor Tevfik Okyar Kabakçıoğlu Ankara Üniversitesi’nde henüz bir astronomi bölümü açarken Dilhan Eryurt, onun asistanlığını üstlenmişti. Bununla birlikte kadroda yer açılmaması sebebi ile iki sene boyunca maaş almaksızın çalışmaya devam etti. Ardından Ankara Üniversitesi’nde doktora eğitimi aldı ve Astrofizik Doktorası 1953 tarihinde başarı ile tamamladı.
Dilhan Eryurt’un kariyeri son derece kapsamlıdır. Araştırdığı konular arasında neutrino problemleri, astrofizik, güneş modelleri, yıldızların yapı ve gelişimleri yer almıştır. Yetenekli bilim insanı, doktora eğitiminin ardından NASA’ya ait olan Goddard Uzay Araştırma Enstitüsü’ne giderek burada göreve başladı. Amerika, New York’ta yaşarken aynı zamanda National Academy of Sciences bursunu almaya da hak kazandı.
Dilhan Eryurt, doçentliğini Ankara Üniversitesi Astrofizik Anabilim Dalı’nda tamamladı. Danışmanı Profesör Doktor A. E. Kreirken olmuştu. Daha sonra Uluslararası Atom Enerji Ajansı tarafından burs alarak tarihler 1959’yu gösterdiğinde iki seneliğine Kanada’ya gitti. Burada Prof. Dr. Cameron tarafından teklif edilen konular arasından hidrojen yıldızlarını seçerek çalışmalarını başlattı.
Dilhan Eryurt ve Başarıları
Dilhan Eryurt, hidrojen yıldızları üzerinde çalışırken gazların opozitesini hesaplamak üzere bir bilgisayar programı oluşturdu. Bu çalışması, basıldı ve büyük ilgi gördü. Kanada’daki çalışmaları sona erince yeniden Amerika Birleşik Devletleri’ne gitti. ABD tarafından verilen burs ile Indiana Üniversitesi’nde çalışmaya başladı. Burada yıldız modelleri oluşturan Prof. Dr. M. Wrubel’i yakından tanıyarak birlikte çalışma fırsatı buldu.
Araştırmacı pozisyonunda çalışmasının ardından NASA’ya transfer oldu. Dr. Cameron ile birlikte farklı kütlelere sahip yıldızların evrimlerini araştırdı. Dilhan Eryurt’un yanıtını araştırdığı soru, ‘küçük kütlelerin limiti ya da küçük yıldızlarda kütle limiti nedir?’ olmuştu. Öğrendiği fitting yöntemi, Eryurt’un oluşturduğu bilgisayar programını geliştirmesini sağladı. Program, çıkarıldığı dönemde kusursuz olarak tanımlanıyordu.
Dilhan Eryurt ve Ödülleri
1968 senesinde başarılı bilim insanı ODTÜ Fizik Bölümü’nde misafir profesör olarak 1 sene boyunca çalıştı. Profesör Doktor Dilhan Eryurt, 1973 senesinde ODTÜ Fizik Bölümü’ne geldi ve burada kadrolu olarak görev alarak Astrofizik Anabilim Dalı’nın kurulmasını sağladı. ODTÜ Fen Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümü Başkanlığı’nı yapmaya başladığında sene 1988’di. 5 sene boyunca da Fen Edebiyat Fakültesi dekanı olarak çalıştı. Ardından 1993 tarihinde emekli oldu.
Prof. Dr. Dilhan Eryurt, kariyeri boyunca çok sayıda başarıya imza attı. İlk insansız uzay araçlarının geliştirilmesi üzere çeşitli projelerde görev aldı. Bilim insanı, aynı zamanda nternational Astronomical Union, American Astronomical Society ve Turkish Astronomical Society (Türk Astronomi Derneği) üyesiydi. 1969 senesinde NASA’nın verdiği Apollo Başarı Ödülü’ne layık görüldü. 1977 senesinde ülkemizde TÜBİTAK’tan Bilim Hizmet ve Teşvik Ödülü’nü aldı. 1997 senesinde Bilim ve Teknik dergisi, kasım ayında Prof. Dr. Dilhan Eryurt için özel bir bölüm hazırladı.
