2025 TYT Tarih Soruları ve Cevapları na geçmeden önceden sınava giren tüm arkadaşlara geçmiş olsun. Umarım her şey hakkınızda hayırlı olur. 2025 TYT Tarih Soruları ve Cevapları telif hakları nedeni ile sadece anımsamanıza ve bilgi edinmenize yardımcı olacak şekilde olarak eklenmiştir. Yazının sonundaki bağlantılara tıklayarak soruların özgün hallerine ulaşabilirsiniz.
2025 TYT Tarih Soruları ve Cevapları
Soru 1: Töre, toplumun benimsediği örf, gelenek ve ahlaki değerlerin bir ürünü olarak ortaya çıkmış ve zamanla gelişimini sürdürmüştür. Orta Asya’daki göçebe yaşam biçimi, törenin şekillenmesinde önemli bir rol oynamış, bu durum sadece bu bölgeyle sınırlı kalmamış; farklı coğrafyalarda kurulan Türk devletlerinde de töre etkisini göstermeye devam etmiştir. Esnek ve gelişmeye açık yapısı sayesinde, törenin sürdürülebilirliği sağlanmış; bu süreçte kağanların koyduğu kurallar ve kurultaylarda alınan kararlar belirleyici olmuştur. Bu kuralların adalet ilkesine uygun olması özellikle gözetilmiş, kağanlar da dâhil olmak üzere toplumun tüm bireylerinin töreye bağlı kalması zorunlu kılınmıştır.
Buna göre ilk Türk devletlerinde töre ile ilgili hangisi söylenemez?
Cevap: Zaman içinde değişmeyen kurallar bütünü olduğu
Açıklama: Metinde, törenin gelişmeye açık olduğu ve zamanla geliştiği açıkça belirtilmiştir. Bu da törenin zaman içinde değişebildiğini gösterir. Dolayısıyla, töreyi “zaman içinde değişmeyen kurallar bütünü” olarak nitelendirmek doğru değildir.
Diğer şıklar ise metinde doğrudan ya da dolaylı olarak desteklenmektedir:
Kültürel kaynaklar → “âdet, gelenek ve ahlaki değerlerden beslenerek…” ifadesiyle.
Süreklilik → “devamlılık kazanmasında…” ifadesiyle.Bağlayıcılık → “Kağanlar da dâhil olmak üzere herkesin töreye uyması zorunlu…” ifadesiyle.Siyasi otorite → “kağanlar tarafından konulan kurallar…” ifadesiyle.
Soru 2: Selçuklu Sultanı Alp Arslan’ın vefatının ardından, oğlu Melikşah tahta çıktı. Ancak iktidarını kabul etmeyen amcası Kavurd Bey ile karşı karşıya geldi ve onu mağlup ederek taht üzerindeki egemenliğini pekiştirdi. Melikşah, ardından Karahanlılar ve Gazneliler ile barışçıl ilişkiler kurdu. Daha sonra gözünü Mısır’daki Fâtımi halifeliğine çevirdi ve düzenlediği seferle bu devleti baskı altına aldı. Takip eden süreçte Bağdat’a giden Melikşah, burada Abbasi halifesi tarafından doğu ve batıya hükmetme gücünü simgeleyen iki kılıçla onurlandırıldı.
Bu bilgiler de dikkate alındığında Melikşah Dönemi Selçukluları ile ilgili aşağıdakilerden hangisi
söylenemez?
Cevap: İslam dünyasının tek halifelik altında birleştirildiği
Açıklama: Metinde, Melikşah’ın Mısır’daki Şii Fâtımi halifesine karşı sefer düzenlediği ve bu devleti baskı altına aldığı belirtilmektedir. Ancak bu, Fâtımilerin tamamen ortadan kaldırıldığı ya da İslam dünyasının tek bir halife (Abbasi halifesi) etrafında birleştirildiği anlamına gelmez. Fâtımi halifeliği o dönemde hâlâ varlığını sürdürmektedir.
Diğer seçenekler metinden çıkarılabilir:
İslam dünyasında güç ve saygınlık → Abbasi halifesi tarafından iki kılıç kuşatılması.
Veraset çatışması → Kavurd Bey ile taht mücadelesi.
Doğu sınırlarının güvenliği → Karahanlılar ve Gaznelilerle barış yapılması.
Şii tehdidine karşı mücadele → Fâtımi halifesine sefer düzenlenmesi.
Soru 3: Osmanlı Sadrazamı Rami Paşa, dokuma ustalarına hitaben yaptığı konuşmada, Avrupalıların çuha ve ipekli kumaşların ham maddesini Osmanlı’dan temin ettiklerini, ardından bu hammaddeleri işleyip mamul ürün olarak tekrar Osmanlı’ya sattıklarını belirtmiştir. Bu durumun temel nedeninin, yerli üretimdeki düzensizlik ve yetersizlik olduğunu vurgulamış; çözüm olarak ise gerekli araç ve gereçlerin temin edilmesi ve hammaddelerin yurtiçinde işlenerek değerlendirilmesi gerektiğini ifade etmiştir.
Rami Paşa bu sözleriyle Osmanlı ekonomisi ile ilgili aşağıdakilerden hangisinin gerekliliğinden
bahsetmiştir?
Cevap: İmkânlar dahilinde yerli bir sanayi kurulmasının
Açıklama: Rami Paşa, Avrupalıların Osmanlı’dan aldıkları ham maddeyi işleyip tekrar satmalarını olumsuz bir durum olarak değerlendirmiş ve bunun sebebinin Osmanlı’daki çalışma düzeninin bozukluğu olduğunu ifade etmiştir. Bu durumu aşmak için gerekli aletlerin temin edilmesini ve ham maddelerin ülke içinde işlenmesini önermiştir. Bu da yerli sanayinin kurulması ve geliştirilmesi gerekliliğine işaret eder.
Diğer seçenekler neden elenir:
Avrupalı devletlerden dış borç alınması: Bu da metinde yer almıyor.
Ham madde ihracatının teşvik edilmesi: Aksine, ham maddenin dışarıya değil, içeride işlenmesi savunuluyor.
İthal ürünlere dayalı tarım politikası: Tarımla ilgili bir vurgu yok, ayrıca ithalatı eleştiriyor.
Dış gümrük vergilerinin düşürülmesi: Böyle bir konuya değinilmemiş.
Soru 4: Kütahya-Eskişehir Savaşları’nın ardından, İngiltere Başbakanı 16 Ağustos 1921 tarihinde Avam Kamarasında yaptığı konuşmada, Anadolu’daki Türk direnişini bastırmak amacıyla İngiliz askerlerini dağlık bölgelere göndermenin mümkün olmadığını belirtmiş ve bu durumda geriye yalnızca bir seçenek kaldığını söylemiştir: Türkler ve Yunanlıların savaşının sonuna kadar devam etmesine izin vermek.
Bu açıklamadan aşağıdaki sonuçlardan hangilerine ulaşılabilir?
I. İngiltere, çıkarlarını korumak adına Türk-Yunan savaşının sürmesini istemektedir.
II. Anadolu’daki ulusal direniş hareketi bir isyan olarak görülmektedir.
III. İtilaf Devletleri arasında görüş birliği yeniden sağlanmıştır.
Cevap: I ve III
Açıklama:
Anadolu’daki ulusal direniş hareketi bir isyan olarak görülmektedir.
→ Evet, konuşmada “Türk ayaklanması” ifadesi geçmektedir. Bu da İngiltere’nin direnişi isyan olarak değerlendirdiğini gösterir.
İtilaf Devletleri arasında görüş birliği yeniden sağlanmıştır.
→ Hayır, metinde böyle bir ifade ya da ima bulunmamaktadır. İtilaf Devletleri’nin kendi aralarındaki uyuma dair bir bilgi verilmemiştir.
İngiltere, çıkarlarını korumak adına Türk-Yunan savaşının sürmesini istemektedir.
→ Evet, İngiltere’nin doğrudan müdahale etmeyip iki tarafın savaşmasını desteklemesi, bu çatışmadan çıkar sağladığını gösterir.
Soru 5: Lozan Barış Konferansı’na katılacak Türk heyetine, hükümet tarafından iletilen 14 maddelik talimatın Batı Trakya’yla ilgili kısmında, bu bölgeye dair kararlarda Misak-ı Millî hükümlerinin esas alınacağı açıkça belirtilmiştir.
Söz konusu talimatnamedeki bu hükme uyan Türk heyeti, Lozan’daki görüşmeler sırasında
Batı Trakya ile ilgili aşağıdakilerden hangisini Türk tezi olarak savunmuştur?
Cevap: Bölgenin geleceği için halk oylaması yapılmasını
Açıklama: Türk heyeti, Lozan Barış Konferansı sırasında Misak-ı Millî doğrultusunda hareket etmiş ve Batı Trakya konusunda bölgenin halkının iradesine başvurulması gerektiğini savunmuştur. Bu da halk oylaması (plebisit) önerisiyle ifade edilmiştir.
Diğer seçenekler neden elenir:
Milletler Cemiyeti kontrolünde özerk yönetim kurulması: Türk tarafı, bölgenin doğrudan Türkiye’ye katılmasını ya da halkın iradesine başvurulmasını savunmuştur.
Tamirat bedeli karşılığında Türk topraklarına katılma: Böyle bir teklif Türk heyetince öne sürülmemiştir.
Yönetimin büyük devletlerin denetimine bırakılması: Türk tarafı, dış denetimi reddetmiştir.
Osmanlı borçları karşılığında Yunanistan’a verilmesi: Bu tür bir takas Türk tezi değildir.
