Cezeri

Cezeri Kimdir?

“Robotların Babası”

Sibernetik alandaki en büyük dahi olarak bilinmektedir.

Aklımıza tıp deyince nasıl ki İbni Sina,  matematikte Harizmi, felsefede de Farabi geliyorsa sibernetik alanıda da Cezeri gelmektedir. Cezeri, şeref ve de onur babası anlamına gelmekte olan Ebul İz lakabıyla nam salmıştır. Eşsiz icatları ile tüm dünyaya adını duyurmuş olan El Cezeri, döneminin en harikası anlamına gelen Bediüzzaman olarak ta isim almıştır. Bilgisayarın adeta temelini atan adam olarak bilinmektedir ve sayısız robotlar icat etmiştir. Şifreli kasalar, saatler, otomatik olarak çalışan çocuk oyuncakları da icat etmiştir. Diyarbakır Uku Camiisi’nde bulunan güneş saati de eserleri arasındadır.

Otomatik Hizmetçi …

El Cezeri’nin yaptığı otomatik makinalar günümüzdeki makinaların temelini oluşturmaktadır. El Câmi-u’l Beyn’el İlmî ve El-Amelî’en Nâfi fî Sınâ’ati’l Hiyel adlı eseri de bu anlamda önemli bir yere sahiptir. Bu eserinde de faaliyete geçirilmeyen teknik ilimlerin ne olursa olsun doğru ve de yanlış arasında kalacağını iddia etmiştir. Bu eserinin aslı günümüze kadar ulaşamamıştır ancak 15 adet kopyasından 10 adeti Avrupa’nın değişik müzelerinde ve 5 adeti de ülkemizde Topkapı ile Süleymaniye kütüphanelerinde yerini almış bulunmaktadır. El Cezeri daha çok pratik olarak gerçekçi faaliyete geçirilen çalışmalara önem vermiş bir bilim adamıdır. Geometrinin kurallarından çoğu zaman faydalanmış ve imal edeceği bir cismin daha önceden mutlaka bir maketini yapmıştır.

El Cezeri, yalnızca otomatik sistemler yapmamış, bunun yanında bu otomatik sistemler arasında ilişki kurmayı da sürekli olarak gerçekleştirmiştir. Cezeri, otomatik bir hizmetçi de icat etmiştir. Bu otomatik hizmetçi, içerisinde bulunan suyun seviyesine göre ne zaman meyve ve de sebze vereceğine ve bunun yanında ne zaman su vereceğine kendisi karar verip yapmaktadır. Makinalarının bazılarında hidromekanik sistem kullanırken, bazılarında ise palangalar ile şamandıralar arasında dişli çarklar kullanmıştır. Otomasyon alanındaki en önemli katkısı ise su gücüyle basınçtan faydalanarak kendi kendine bu sistemin denge kurmasını sağlamıştır.