1990 Sonrası Türkiye’de Yaşanan Bilimsel Gelişmeler

Bu yazımızda 1990 sonrası Türkiye’de yaşanan bilimsel gelişmeler üzerinde duracağız.

1990 sonrası Türkiye’de yaşanan bilimsel gelişmeler konumuzun öncesinde kendi alanlarında ilk sıralarda yer alarak ülkemizde bilime hizmet eden bilim adamlarına kısaca yer verelim.

Oktay Sinanoğlu-Dünyanın En Genç Profesörü 🧪 :

Kaliforniya Üniversitesi’nin Berkeley Kimya Mühendisliğini bölümünü birincilikle bitiren Sinanoğlu, Yale Üniversitesi‘nde yardımcı profesör olarak çalışmaya başlamış ve “Atom ve moleküllerin çok elektronlu kuramı” ile profesörlüğe adım atmıştır. Daha sonra Harvard Üniversitesi’nde kendisinin bulduğu “yeni kuantum kimyası ve fiziği” üzerine dersler veren Oktay Sinanoğlu, henüz 26 yaşındayken profesör olmuştur. Böylece Oktay Sinanoğlu, Yale Üniversitesi tarafından son 300 yılda dünyanın en genç profesörü unvanıyla dünyaya tanıtılmıştır.

Oktay Sinanoğlu 1966 yılında ise Tübitak Bilim Ödülü’nü alan ilk kişi olmuştur. Ayrıca daha sonra Almanya’nın en yüksek bilim ödülü olan
“Alexander von Humbolt Bilim Ödülü”nü almıştır.

Bilimsel çalışmalarının yanında eğitimin Türkçe yapılması gerektiği üzerine konuşmalar da yapan Sinanoğlu, 19 Nisan 2015 tarihinde aramızdan ayrılmıştır.

Millet; ülkesinin, dininin, tarihinin elinden alınmasına ve Türk adının tarihten silinmesine izin vermeyecektir.

Prof. Dr. Oktay Sinanoğlu

Oktay Sinanoğlu hakkında daha detaylı bilgilere aşağıdaki yazımızdan ulaşabilirsiniz.

Aziz Sancar-Nobel Ödüllü Kimyacı ⚗️:

Mardin’in küçük bir kasabasında sekiz çocuklu bir ailenin yedinci çocuğu olarak dünyaya gelen Aziz Sancar, Yale Üniversitesi’nde DNA onarımı, hücre dizilimi, kanser tedavisi ve biyolojik saat üzerinde çalışmalar yapmış ve 415 bilimsel makale ve 33 kitap yayımlamıştır. Ayrıca Sancar, Ultraviyole radyasyonlarının neden olduğu mutasyonları tanıyan enzimleri keşfetmiş ve daha sonra hasarlı genetik kodu kaldırmak için DNA’yı kesmiştir.

Aziz Sancar 2015 Nobel Kimya Ödülü’nü ise “hücrelerin hasarlı DNA’yı nasıl onardıkları ve genetik bilgiyi nasıl koruduklarını moleküler düzeyde belirleme” alanındaki çalışmalarından dolayı almıştır. Bu ödülle Aziz Sancar, bilim alanında Nobel ödülü kazanan ilk Türk bilim insanı olmuştur.

Çoğu insan zekâya inanır, ben inanmıyorum. Bizi birbirimizden ayıran emektir, ben çalışmaya inanıyorum.

Prof. Dr. Aziz Sancar

Fuat Sezgin-İslam Bilim Tarihçisi ☪️ :

1960 Askeri Darbesi sonrası üniversitelerden men edilen 147 akademisyen arasında yer alan Fuat Sezgin, çalışmalarını yurt dışında sürdürmüş ve Frankfurt Üniversitesi’nde Câbir İbn Hayyân konusunda tezini yazmasının ardından 1966 yılında profesör unvanını kazanmıştır.

Fuat Sezgin, sahasında yazılan en kapsamlı eser olan 17 ciltlik “Arap-İslam Bilim Tarihi”nin ilk cildini ise 1967 yılında yayımlamıştır. Fuat Sezgin, 1982 yılında ise Johann Wolfgang Goethe Üniversitesi’ne bağlı Arap-İslam İlimleri Tarihi Enstitüsünü kurmuştur. Ayrıca bunun yanında bir de Frankfurt´ta İslam Bilim Tarihi Müzesi kurmuştur. Bu binada Fuat Sezgin’in 45 bin cilt kitaptan oluşan Bilimler Tarihi Kütüphanesi de bulunmaktadır. Bununla ilgili ikinci bir müze de yaklaşık 700 eserle 2008 yılında İstanbul Gülhane Parkı içerisinde açılmıştır.

Fuat Sezgin 30 Haziran 2018 tarihinde vefat etmiş ve İstanbul Gülhane Parkı’na defnedilmiştir.

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan imzasıyla yayımlanan genelge ile 2019 yılı “Prof. Dr. Fuat Sezgin Yılı” olarak ilan edilmiştir.

Amacım, İslam topluluğuna mensup insanlara İslam bilimlerinin gerçeğini tanıtmak, benlik duygularını olumsuz etkileyen yanlış yargılardan onları kurtarmak ve ferdin yaratıcılığına olan inancı onlara kazandırmaktır.

Prof. Dr. Fuat Sezgin

Gazi Yaşargil-Yüzyılın Beyin Cerrahı 🧠 :

Prof. Dr. M. Gazi Yaşargil, İsviçre Basel Üniversitesi’nden 1949 yılında mezun olduktan sonra 1965 yılında profesör, 1973 yılında ise ordinaryüs
profesör olmuştur.

Yaşargil, kendi alanında birçok ilklere imza atmıştır. İlk defa yüksek frekanslı koagülasyon (pıhtılaşma) tekniğini kullanmış, mikrovasküler cerrahi tekniğini ilk defa hayvan beyni damarlarında uygulamıştır. Ayrıca üç atar damarı tıkalı bir hastaya Zürich Kliniğinde Ekim 1967’de yeni bir atar damar bağlamayı başarmıştır.

1994 yılında ABD’de ilk Mikronöroşirurji Merkezini kuran Gazi Yaşargil, başarılarında dolayı ise “yüzyılın beyin cerrahı“, “dünya tıp tarihine geçen 50 hekimden biri” unvanlarını almıştır.

Mesela elma bir bütündür. Ama portakal dilim dilimdir. Beyin de portakal gibi dilim dilimdir ve o dilimlerin arasında su yolları bulunur. Benim yapmaya çalıştığım o su yollarını ameliyat mikroskobu altında inceleyerek beynin hastalıklı bölümüne girmektir.

Ord. Prof. Dr. M. Gazi Yaşargil

Gazi Yaşargil ile ilgili daha detaylı bilgiye bağlantıdaki yazımızdan ulaşabilirsiniz.

Bilime hizmet eden dört Türk bilim insanı hakkında bilgi edindikten sonra 1990 sonrası Türkiye’de yaşanan bilimsel gelişmeler konumuza giriş yapabiliriz.

1990 Sonrası Türkiye’de Yaşanan Bilimsel Gelişmeler:

1990 sonrası Türkiye’de yaşanan bilimsel gelişmeler şunlardır:

• Türksat tarafından çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Bu kapsamda;
  • Türksat 2A uydusu, 2001 yılında uzaya fırlatılmıştır.
  • Türksat 3A haberleşme uydusu, 13 Haziran 2008 tarihinde yörüngesine yerleştirilmiştir.
  • Türkiye’nin ilk yerli tasarım ve üretim alçak yörünge haberleşme uydusu Türksat 3USAT 2013 yılında yörüngesine yerleştirilmiştir.
  • Türksat 4A 2014 yılında yörüngesine yerleştirilmiştir.
  • Türksat 4B 2015 yılında yörüngesine yerleştirilmiştir.
  • TÜRKSAT 5A‘nın 2020 Kasım ayı sonunda, TÜRKSAT 5B’nin 2021 yılının ikinci çeyreğinde, ilk yerli ve milli haberleşme uydumuz olacak olan TÜRKSAT 6A’nın ise 2022 yılında uzaya gönderilmesi planlanmaktadır.
• TUSAŞ (Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş) tarafından tasarlanan Türk insansız hava aracı “ANKA” nın üretim ve montajı 2010 yılında tamamlanmıştır.
• Avrupa Sivil Havacılık Otoritesinden Tip Sertifikası alan ilk Türk uçağı olan HÜRKUŞ-A 29 Ağustos 2013 tarihinde ilk uçuşunu başarıyla gerçekleştirmiştir.
• Türkiye’nin ilk yüksek çözünürlüklü yer gözlem uydusu olan GÖKTÜRK 2012 yılında görev yörüngesine yerleştirilmiştir.
• Ülkemizde geliştirilmekte olan yeni nesil bir ana muharebe tankı olan ALTAY’ın iki prototipi 15 Kasım 2012 tarihinde Türk ve dünya kamuoyuna sunulmuştur.
• Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu’nun (TOGG) geliştirdiği yerli otomobil TOGG 27 Aralık 2019 tarihinde tanıtıldı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından aracın ilk sürüşü yapıldı.
• BAYKAR tarafından geliştirilen yüksek irtifa uzun dayanıklılığa sahip insansız hava aracı olan AKINCI İlk uçuşunu Aralık 2019 tarihinde yapmıştır. AKINCI 22 Ağustos 2020 tarihinde gerçekleştirilen uçuş testinde ise 30,000 feet uçuş irtifasına ulaşmıştır .

• Yine BAYKAR tarafından geliştirilmekte olan uçan araba CEZERİ‘nin uçuş testleri 11 Eylül 2020 Cuma günü başladı. 5 Eylül 2020 Salı günü ise güvenlik halatları olmadan gerçekleştirilen ikinci test uçuşunda ise CEZERİ Uçan Araba yerden 10 metre yükseldi.

Bu bilgiler MEB ve Akademik kaynaklar referans kullanılarak hazırlanmıştır.