Her yıl 16 Temmuz’da, İslam dünyasında derin anlamlar taşıyan bir dönüm noktasını hatırlarız: Hicret. Sadece bir şehirden diğerine yapılan fiziksel bir yolculuk değildir bu. Hicret, inancın uğruna her şeyden vazgeçişin, karanlıktan aydınlığa, zulümden adalete yürüyüşün adıdır.
Hicret Ne Demektir?
Kelime anlamı olarak “terk etmek, ayrılmak” anlamına gelen hicret, İslam terminolojisinde çok daha derin bir anlama sahiptir: Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Mekke’den Medine’ye Allah’ın emriyle yaptığı kutlu yolculuk. Bu yolculuk, sadece Peygamberimizin değil, tüm Müslümanların kaderini değiştiren bir dönüm noktasıdır. Çünkü bu adım, İslam’ın bir dava, bir sistem ve bir toplum düzeni olarak inşa edilmeye başladığı andır.
Neden Hicret Edildi?
Mekke, Hz. Peygamber’e (s.a.v.) ve ona inananlara dar edilmişti. İslam’ı kabul edenler aşağılanıyor, işkencelere maruz kalıyor, hatta öldürülüyordu. Zengin ve nüfuzlu müşrikler, köleleri ve fakirleri “eşit” kabul etmek istemiyor, eski düzenin bozulacağından korkuyorlardı. Peygamberimizin “Kadınlara kötü davranmayın, yetimleri koruyun, adaletli olun” gibi çağrıları onların menfaatine ters düşüyordu. Sonuç? Zulüm, şiddet, dışlama…
Ve işte böyle bir ortamda Allah Teâlâ, Peygamberine ve müminlere yeni bir yurt gösterdi: Yesrib, yani Medine.
Göç mü, Diriliş mi?
Hz. Peygamber (s.a.v.), hicreti sıradan bir yer değişikliği olarak görmedi. O, hicreti şöyle tarif etti:
“Hicret, yerleşik biri için felaketlerin en büyüğüdür.”
Yani bu, sadece evini terk etmek değil; alışkanlıklarından, konforundan, malından, belki sevdiklerinden ayrılmak demekti. Fakat bu ayrılış, bir kaçış değil, bir dirilişti. Çünkü gidecekleri yer, İslam toplumunun temellerinin atılacağı yer olacaktı.
Peygamberimiz (s.a.v.) bu süreci öyle önemsemiştir ki, hicreti terk eden Müslümanlara şöyle seslenmiştir:
“Bir müşrik, Müslüman olduktan sonra hicret edip müşriklerden ayrılmadıkça Allah onun hiçbir amelini kabul etmez.”
(Enfal, 72)
Medine: Umudun Başkenti
Medine’ye ulaşan Peygamberimiz, İslam’ın ilk devlet modelini kurmaya başladı. Kabilecilik ortadan kalktı, kardeşlik esası getirildi. Ensar ve Muhacirler arasında tarihe geçecek bir dayanışma başladı. Artık Müslümanlar sadece ibadet eden bireyler değil, toplumu inşa eden, adalet dağıtan, barış getiren bir topluluk olmuştu.
Hicretin Etkileri
Hicret, İslam tarihinde milat kabul edilir. Hicretin ardından:
- İlk İslam devleti kuruldu.
- İslam’ın emirleri toplumsal hayatı kuşattı.
- Müslümanlar savunmadan atağa geçti.
- Hz. Ömer (r.a.) döneminde hicret yılı, İslami takvimin başlangıcı oldu.
Ama daha önemlisi, hicret bir ruh haline dönüştü. Mekke’nin fethinden sonra fiziki hicret sona erse de anlamı kıyamete kadar devam edecek bir kavram oldu.
Günümüzde Hicret Ne Anlama Geliyor?
Günümüzde kimse Medine’ye gitmek zorunda değil. Ama hâlâ haramlardan hicret edebiliriz. Zulümden, adaletsizlikten, günahlardan, kötü alışkanlıklardan… Hicret, sadece coğrafi bir değişim değil; ahlaki, manevi ve zihinsel bir dönüşümdür.
Peygamberimiz buyurur:
“Hakiki muhacir, Allah’ın yasakladığı şeylerden kaçan, onları terk edendir.”
(Buhari, İman, 4)
Bu söz, bize her çağda geçerli bir hicret kapısı açıyor. Kötülükten iyiliğe, gafletten şuur haline geçiş… İşte asıl hicret budur.
Hicretten Alınacak Dersler
Bugün 16 Temmuz. Takvim yaprağında sade bir gün gibi görünse de İslam tarihinde yepyeni bir çağın kapısını açmıştır. Bu günü sadece tarihsel bir olay olarak değil, kendi hayatımız için bir ibret vesilesi olarak değerlendirmeliyiz.
- Zorluklar karşısında sabretmek,
- İnanç uğruna bedel ödemek,
- Kardeşlik ve yardımlaşma bilincini yaşatmak,
- Yeni bir başlangıç yapmaktan korkmamak…
Bunlar Hicret’ten çıkarabileceğimiz evrensel derslerdir.
Son Söz
Hicret; bir direniştir, bir diriliştir, bir devrimdir. Müminin iç dünyasındaki dönüşümün adıdır. Peygamberimiz (s.a.v.)’in izinde yürümek isteyen her Müslümanın gönlünde bir Medine olmalıdır.
Bu yıl hicret yıldönümünü sadece bir hatırlama değil, bir yenilenme vesilesi yapalım. Yanlıştan doğruya, zulümden adalete, gafletten takvaya bir hicret başlatalım.
Allah’ın selamı, hicreti yaşayan ve yaşatanların üzerine olsun…
