Orhan Bey (1326–1362)

Koyunhisar Savaşı ile Bizans’ı mağlup eden Osman Bey artık gözünü Bizans’ın Anadolu’daki son önemli yeri olan Bursa‘ya dikmişti. Bursa’nın direk bir hücumla alınması oldukça güçtü.Bu nedenle Osman Bey yaptığı seferlerle Bursa’yı abluka altına almıştı. Abluka neticesinde tekfurlardan ümidini kesen Hristiyan halk Osman Bey’e tabii olmaya karar verdi.Osman Gazi rahatsızlandığı için artık seferlere katılamamış ve bu nedenle oğlu Orhan Bey kuşatma ve seferlere devam etmiştir.

Bakalım Orhan Bey‘in bu seferleri nasıl sonuçlanmış, Orhan Bey döneminde ne gibi gelişmeler yaşanmıştır?

Orhan Bey (1326-1362):

🔷 Orhan Bey Bursa’nın İstanbul ile olan haberleşmesini kesmek için 1321’de Mudanya‘yı fethetmiştir.

🔷 Bursa tekfuru teslim olmayı kabul etmiş ve Osman Bey döneminde başlayan ve on yıldan fazla süren abluka sonucu Bursa Orhan Bey tarafından 6 Nisan 1326 tarihinde fethedilmiştir.

🔷 Bursa’nın fethi ile;

• Merkez Bursa’ya taşındı.
• Anadolu’daki Moğol idaresine olan bağlılık tamamen koptu.
• Osmanlılar, bir uç beyliğinden gerçek bir devlete dönüşmeye başladı.

Palekanon (Maltepe) Savaşı (1329):

Orhan Bey Bursa’nın fethinden sonra İznik’e yöneldi. Bunun üzerine Bizans imparatoru III.Andreanikos Osmanlılar’ı boğazlardan uzak tutmak ve İznik’e yardım göndermek için büyük bir ordu topladı.

1329 yılında Palekonon (Maltepe) ‘da savaşı Osmanlılar kazandı. Savaş sonucunda;

• Bu güne kadar fazla dikkat çekmeyen Osmanlılar dikkati üzerlerine çekti.
• Osmanlılar’ın İslam Dünyası’ndaki itibarı arttı.
• Bizans direnmekten ve Anadolu’daki şehirlere yardım göndermekten vazgeçti.

🔷 Artık Bizans’tan yardım alma ümidini kaybeden tekfur daha fazla direnmemiş ve İznik rahat bir şekilde fethedilmiştir. Fetihten sonra merkez İznik’e taşındı ve burası Bizans seferlerinde üs olarak kullanıldı.

🔷 İznik’ten sonra İzmit, 1337’de teslim olmuş ve bu bölgenin de ele geçirilmesiyle Kocaeli Yarımadası’nın fethi tamamlanmıştır.

🔷 Karesi Bey’in ölümüyle, oğulları arasında yaşanan taht kavgasından yararlanan Orhan Bey Balıkesir çevresine hakim olan 1345’te Karesioğulları Beyliği‘ni sınırlarına kattı. Böylece; “Anadolu Türk Siyasi Birliği”ni sağlama yolunda da ilk adım atılmış oldu.

🔷 Karesioğulları Beyliği’nin donanmasına da sahip olan Osmanlı için artık denizcilik serüveni de başlamış oldu. Ece Yakup, Gazi Fazıl, Hacı İlbeyi ve Evrenos Bey gibi tecrübeli Karesi komutanları Osmanlı hizmetine girdi ve Karesi donanması sayesinde Rumeli’ye geçiş için önemli bir adım atıldı.

🔷 Ayrıca Osmanlılar’ın Rumeli’ye açılmalarında önemli bir olay yaşanmıştır. Balkan topraklarında zor durumda kalan Bizans imparatoru Kantakouzen (Orhan Bey’in kayınbabası) , Sırplara karşı Orhan Gazi’den yardım istemiş ve karşılık olarak Gelibolu’daki Çimpe Kalesi’ni vermiştir.

🔷 Orhan Bey, Çimpe Kalesi’ni Rumeli’ye geçebilmek için bir üs olarak kullanmış ve buraya oğlu Süleyman Paşa‘yı yerleştirmiştir.

🔷 Süleyman Paşa Bizans ile bağlantıyı kesmek için Malkara, Bolayır ve Tekirdağ’a kadar olan bölgeyi ele geçirmiştir.

🔷 Şimdi Orhan Bey döneminde yaşanan gelişmeleri özetleyelim ve Orhan Bey dönemindeki devlet teşkilatında yaşanan gelişmelere göz atalım.

Orhan Bey Dönemi’nde:

• Orhan Bey dönemi beylikten devlete geçiş dönemidir. 1336’da İlhanlılara ödenen vergi kesilerek tam bağımsızlığa kavuşulmuştur.
• 1326 yılında Bursa fethedilerek merkez yapılmıştır.
• 1329 yılında Bizans ile Palekanon (Maltepe) Savaşı yapılmış ve kazanılmıştır.
• 1330 yılında İznik alınmış ve merkez yapılmıştır.
• 1333 yılında Gemlik, 1337 yılında ise İzmit alınmıştır.
• 1345 yılında Karesioğulları Beyliği alınmıştır.
• 1353 yılında Çimpe Kalesi (Rumeli’de kazanılan ilk toprak parçası) alındı.
• 1354 yılında Gelibolu fethedildi.
• 1357 yılında ise Tekirdağ,Çorlu ve Malkara alındı.
• Ayrıca Orhan Bey zamanında;
  • İlk tersane Karamürsel’de açıldı.
  • İlk bedesten Bursa’da açıldı.
  • İlk saray (Bey Sarayı) Bursa’da yapıldı.
  • İlk medrese İznik’te açıldı.
  • İlk müderris (Davud-i Kayseri) atandı.
  • İlk camii (Hacı Özbek Camii) İznik’te yapıldı.
  • İlk kez bir padişah gayrimüslüm biri ile (Haseki Nilüfer Sultan) evlendi.
  • İlk defa Kul Sistemi uygulandı.
  • İlk bütçe hazırlandı.
  • İlk defa Rumeli‘ye geçildi.
  • İlk gümüş para bastırıldı. (Akçe)
  • İlk ordu (Yaya ve müsellem) kuruldu.
  • İlk divan kuruldu.(geçici)
  • İlk kez vezir ataması yapıldı. (Alaaddin Paşa)
  • İlk defa İskan Politikası uygulandı.
  • İlk güreş tekkeleri açıldı.
  • İlk vakıf örgütü kuruldu.
  • İlk subaşı ve kadı ataması yapıldı.

Bu bilgiler MEB ve Akademik kaynaklar referans kullanılarak hazırlanmıştır.