Her milletin tarihinde kırılma noktaları vardır. Bu noktalar, toplumların karakterini şekillendirir, ortak hafızasını inşa eder. Türkiye için bu noktalardan biri de hiç kuşkusuz 15 Temmuz 2016’dır. O gece, sadece bir darbe girişimi bastırılmadı; aynı zamanda halkın iradesine pranga vurmaya çalışan kirli bir yapı deşifre edildi, demokrasinin gerçek sahibi olan millet iradesi tüm çıplaklığıyla ortaya kondu.
Osmanlı’dan Günümüze Darbeler Geleneği
Türk siyasal kültürü, maalesef darbelerle şekillenmiş bir tarihe sahip. Atilla Yayla’nın da işaret ettiği üzere, darbe geleneği Osmanlı’dan bugüne süreklilik arz eden bir olgudur. Yeniçeri isyanlarından II. Osman’ın katline, III. Selim’in tahttan indirilmesine ve Sultan Abdülaziz’in darbeyle devrilmesine kadar birçok olay, askeri müdahalelerin tarihsel köklerine işaret eder.
Cumhuriyet döneminde de bu alışkanlık devam etti. 27 Mayıs 1960, 12 Mart 1971, 12 Eylül 1980, 28 Şubat 1997 ve nihayet 27 Nisan 2007 bildirisi… Hepsi, Türkiye’nin sivil siyasete darbe zihniyetiyle diz çöktürülmek istendiği dönemlerdi. Ancak hiçbir dönem, 15 Temmuz kadar kanlı ve vahşi bir girişime sahne olmamıştı.
Görünüşte “Yurtta Sulh”, Gerçekte “İç Savaş”
Darbe girişiminin, önceki müdahalelere benzer biçimde “laiklik” ve “barış” gibi kavramlarla meşrulaştırılmaya çalışıldığı açık. TRT’de okunan bildirideki “Yurtta Sulh Konseyi” imzası bile Atatürk’ün “Yurtta sulh, cihanda sulh” ilkesine gönderme yaparak halkın gözünde bir meşruiyet algısı yaratmayı hedefliyordu.
Ancak bu darbe, daha önceki hiçbir girişime benzemiyordu. Bu seferki, sadece yönetimi devirmekle kalmayıp; ülkenin Cumhurbaşkanını, Başbakanını ve halkın tamamını hedef alan, doğrudan terör unsurlarını kullanan bir işgal denemesiydi. TBMM’nin bombalanması, sivillerin tanklarla ezilmesi, halkın üzerine ateş açılması ve Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’ne saldırılması bu vahşetin açık delilleriydi.
Kim Bu Darbecilerdi?
15 Temmuz’un failleri, klasik anlamda “ordu içindeki rahatsız subaylar” değildi. Bu kez, uzun yıllar boyunca devletin tüm kademelerine sinsice sızmış bir yapı vardı karşıda: FETÖ.
Atilla Yayla’nın detaylı analizinde yer aldığı gibi FETÖ, sadece bir dini cemaat değil; kapalı, totaliter, otoriter, istihbarat benzeri bir yapılanmadır. Yapının lideri olan Fethullah Gülen, takipçileri tarafından adeta bir “Mehdi” gibi görülmekte ve mutlak itaatle bağlanılmaktaydı. Bu yapı, sadece askeri değil, yargı, emniyet, medya ve sivil toplum gibi tüm alanlarda hücreler şeklinde örgütlenmişti.
Neden 15 Temmuz?
Girişimin zamanlaması da tesadüf değildi. Devlet, FETÖ’nün ordu içindeki yapılanmasını tespit etmişti. 18 Temmuz’da savcılıklarca gözaltılar başlayacak, Ağustos ayındaki YAŞ toplantısında yaklaşık 2000 subay emekliye sevk edilecekti. FETÖ, bu tasfiye öncesi harekete geçerek “kelleleri alınmadan kelle almaya” karar verdi.
Batı’nın İkircikli Tavrı
15 Temmuz gecesi Batı dünyasından beklenen destek gelmedi. Demokrasi dersi vermeyi alışkanlık hâline getiren birçok ülke, seçilmiş bir hükümete karşı yapılan kanlı darbe girişimini sadece “endişeyle izlediklerini” belirtti. Bu suskunluk, Batı’nın çifte standardını bir kez daha gözler önüne serdi.
15 Temmuz’un Ardından: Bir Yeniden Doğuş
15 Temmuz, sadece bir darbenin engellenmesi değil, aynı zamanda Türkiye’nin siyasi olgunluğunun, toplumsal dayanışmasının ve demokratik bilincinin test edilmesiydi. Bu testi, halk alnının akıyla geçti. Artık ne askeri vesayet ne de gizli yapılar, bu milleti dize getirebilecek durumda.
Unutmamak, Unutturmamak
15 Temmuz’u bir bayram olarak kutlamak, sadece bir anma değil, aynı zamanda geleceğe bir ders vermektir. Bu direnişi unutmamak, unutturmamak; yeni nesillere bu ruhu aktarmak hepimizin sorumluluğudur. Bu milletin damarlarında özgürlük ve adalet dolaşır. O damar kesilmek istendiğinde, her bir ferdi canı pahasına direnir.
15 Temmuz, bir milattır. Bugün, demokrasimizin sağlam temellere oturmasında en büyük pay, o gece meydanlara inen isimsiz kahramanlara aittir. Onları saygıyla ve rahmetle anıyoruz.
