Katip Çelebi

Katip Çelebi Kimdir?

Katip Çelebi, coğrafya, tarih ve bibliyografya alanlarında değerli eserler ortaya koymuş bir âlimdir. Bir Osmanlı alimi olan Katip Çelebi, hayatı boyunca sürekli yeni fikirler üretme amacında olmuştur. Bir fikir adamıydı ve çağını anlamaya çalışmıştı. Kendi anlattığı ifadesiyle bilgisizliği yenmek için çok savaş vermişti. Ömrü çok uzun sürmemiştir toplamda 48 yıl ömür süren Katip Çelebi, Arapça ve Türkçe dillerinde 23 adet eser bırakmıştır. Ancak bunlardan ikisi maalesef kaybolmuştur.

Bazı eserleri şunlardır:

• Arapça Fezleke (Fezleket akvâl’l-ahyâr fi ilmi’t-târîh ve’l-ahbâr)
• Türkçe Fezleke
• Tuhfet’ül-kibâr fi esfâri’l-bihâr
• Takvîmü’t-tevârih, Tarîh-i Frengi tercümesi
• Tarîh-i Kostantaniyye ve Keyasire (Revnaku’s-saltana)
• Düstûrü’l-amel fi ıslâhı’l-halel
• İrşadü’l-Hıyâfâ ila Tarihi’l-yunun ve’r-Rûm ve’n-Nasârâ (Yunan ve Hıristiyan Târihi Hakkında doğru olan şeyleri Gösterme)

Coğrafya Dalındaki eserleri

• Cihannüma (Avrupa dillerine çevrilmiş olan coğrafyaya dair meşhur eseri
• Levâmiu’n-nur fi zulmeti Atlas Minur
• Müntehab-ı Bahriye (Kitab-ı Bahriye)

Bibliyografik eserleri

• Keşfü’z-zunûn anil-esâmi ve’l-fünun
• Süllemü’l-vusûl ilâ tabakati’l-fûhûl
• Câmi-ul-Mütûn Cüll-il-Fünûn

Dînî eserleri

• Mîzânü’l-Hakk fi ihtiyâri’l-ahakk
• İlhâmü’l-mukaddes min feyzi’l-akdes

Sosyal Kültürel ve Halk Bilimi ile ilgili çalışmaları

• Tuhfetü’l-ahyâr fi’l-hıkem ve’l-eş’âr
• Dürer-i münteşire ve gurer-i münteşire (Dağılmış İnciler ve Saçılmış Yıldızlar)
• Recmü’r-râcim bi’s-sîn ve’l-Cim ( Soru ve de cevap yoluyla şeytanı taşlama)
• Beyzâvi Tefsirinin şerhi
• Muhammediyye şerh
• Kanunnâme (1654-1655 yıllarında toplanmış olan kanun dergisidir.)
• Tütün Risalesi

Katip Çelebi, Tarih ve coğrafyanın yani sıra tıp alanında da ilgili bir alimdi. Aynı zamanda bir dönem astronomi bilimi ile de ilgilenmiştir. Bunun yanında Katip Çelebi’nin zengin bir de kütüphanesi bulunmaktaydı. Telif ve de çeviri şeklinde yirminin üzerinde kitap yazmayı başarmıştır. Bunların en önemlileri ise bibliyografya, tarih ve de coğrafya alanlarında yazmış olduğu eserleridir. Bunun yanında o dönemdeki medreselerin durumu ile ilgili eleştirel yazılar yazmayı da ihmal etmemiştir.

En tanınmış eserlerinden biri de Tuhfet-ül Kibar fi Esfari’l – Bihar’dır ve bu eserinde de kuruluş döneminden 1656 tarihine kadar Osmanlı denizciliğinin tarihçesini anlatmıştır.