Milli Varlığa Düşman Cemiyetler

Bu yazımızda milli varlığa düşman cemiyetler ya da başka bir ifadeyle Türkler’in kurdukları zararlı cemiyetler konusunu inceleyeceğiz.

Milli varlığa düşman cemiyetler çoğunlukla İtilaf devletlerinin özellikle de İngiltere’nin yönlendirilmesiyle kurulmuşlardır.

Milli varlığa düşman cemiyetler halk desteğiyle kurtuluşun mümkün olmayacağını, ya İstanbul Hükümeti’ne destek vermekle ya da güçlü devletlere sığınmakla kurtuluşun sağlanabileceğini savunmuşlardır.

Milli Varlığa Düşman Cemiyeletler :

Milli varlığa düşman cemiyetler şunlardır:

Kürt Teali Cemiyeti :

• Bu cemiyet İngilizler’in desteği ile İstanbul’da kurulmuştur.
• Ayrılıkçı Kürtler tarafından kurulan bu cemiyetin amacı, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da bağımsız bir Kürt Devleti kurmaktır.
• Bölge halkından destek görememişlerdir.

İslam Teali Cemiyeti :

• İstanbul’da bazı medrese hocaları önderliğinde kurulmuştur.
• Kurtuluşun halifenin emirlerine ve İslamın prensiplerine uymakla mümkün olacağını savunmuştur. Bu nedenle hilafet ve saltanatı güçlendirmeyi amaçlamıştır.

Wilson Prensipleri Cemiyeti :

• Bu cemiyet Halide Edip, Ahmet Emin, Refik Halit gibi Osmanlı aydınları tarafından kurulmuştur.
• Kurtuluşun Wilson İlkeleri‘ni benimsemekle ve Amerikan mandasına girmekle mümkün olabileceğini savunmuştur. Dip Not: Manda; bir devletin başka bir devletin yönetimine girip dış işlerinde yetkisiz, iç işlerinde bağımsız olma durumudur.

İngiliz Muhipleri Cemiyeti :

• İngilizler’in desteği ile İstanbul’da kurulmuştur.
• Milli varlığa düşman cemiyetler içinde en etkili olan cemiyettir.
• Sadrazam Damat Ferit Paşa tarafından desteklenmiştir.
• Bu cemiyetin amacı İngiltere’nin koruyuculuğu altına girmektir.
• İngiliz Muhipleri, İngiliz Sevenleri anlamı taşımaktadır. (Muhip:  Seven, sevgi besleyen, dost)

Hürriyet ve İtilaf Fırkası :

• İttihat ve Terakkicilere karşı olanların 1911 yılında kurmuş olduğu bir partidir.
• 1918 yılından itibaren yönetimde etkili olmaya başlamışlardır.
• Anadolu’da başlayan halk hareketinin ittihatçıların işi olarak gördüklerinden Milli Mücadele’ye karşı çıkmışlardır.

Sulh ve Selamet-i Osmani Fırkası :

• İstabul’da ulema mensubu bir grup tarafından kurulmuştur.
• Ülkenin kurtuluşunun ancak padişah ve halifenin emirlerine uymakla mümkün olacağını savunmuşlardır.

Nigehban Cemiyeti :

• Asker kaçakları tarafından kurulmuş bir cemiyettir.

Bu bilgiler MEB ve Akademik kaynaklar referans kullanılarak hazırlanmıştır.