1.Dünya Savaşı’nın ardından imzalanan Mondros, ve ardından yapılan Paris Barış Konferansı ile başlayan işgaller neticesinde artık vatanı kurtarmak için topyekun bir mücadele şarttı. Bu mücadele ise belki de tarihimizin dönüm noktası olan Milli Mücadele veya başka bir ifadeyle Kurtuluş Savaşı’dır. Kurtuluş Savaşı’nın fitili ise Mustafa Kemal’in Samsun’a Çıkışı ile yanmıştır.
Mustafa Kemal Atatürk tarafından Millî Mücadelenin dile gelen hikâyesinin ilk cümlesi, “1919 senesi Mayısının 19’uncu günü Samsun’a çıktım” ile başlar. Yani şunu diyebiliriz: “Mustafa Kemal’in Samsun’a Çıkışı olan 19 Mayıs 1919 Millî Mücadelenin fiilen başladığı tarihtir.”
Mustafa Kemal’in Samsun’a Çıkışı, kişisel egemenlikten Milli Egemenliğe de geçiş sürecinin başlangıcı olmuştur. Zira Atatürk Nutukta; “… Bu durum karşısında bir tek karar vardı. O da Millî Hakimiyete dayanan, kayıtsız şartsız, bağımsız yeni bir Türk devleti kurmak! İşte daha İstanbul’dan çıkmadan önce düşündüğümüz ve Samsun’da Anadolu topraklarına ayak basar basmaz uygulamasına başladığımız karar, bu karar olmuştur.”
Şimdi Mustafa Kemal’in Samsun’a neden geldiğine ve burada yaşananlara kısaca göz atalım.
Mustafa Kemal’in Samsun ‘a Çıkışı (19 Mayıs 1919) :
Mustafa Kemal arkadaşlarıyla birlikte İstanbul’dan Anadolu’ya geçmek için uygun bir ortam arıyordu. Bu arada da Karadeniz Bölgesi’nde Pontus Rum Cemiyeti faaliyetlerini artırmış ve Rumlar bölgede karışıklık çıkarıyorlardı. İngilizler ise bu olayların sorumlusunun Türkler olduğunu savunuyorlardı.
Yaşanan olaylardan Türkler’i sorumlu tutan İngiltere bölgede olayların devam etmesi halinde bu bölgenin işgal edileceğini nota ile İstanbul Hükümeti’ne bildirdi.
Bu durum üzerine güvenilir bir isim olarak tanınan Mustafa Kemal 9. Ordu Müfettişliğine tayin edilmiştir. Yani tam da Mustafa Kemal’in istediği olmuştur ve Mustafa Kemal, Anadolu’ya geçme fırsatını yakalamıştır.
Mustafa Kemal’e 9. Ordu Müfettişi sıfatıyla verilen görevler şunlardır;
- Olağanüstü yetkilere sahip olarak (sivil makamlara emretme)
- Samsun ve civarında güvenliği sağlamak,
- Mondros Ateşkes Antlaşması gereği ordunun dağıtılmasını sağlamak
- Türkler’in elindeki silah ve cephaneyi toplamak.
Mustafa Kemal, heyetiyle birlikte 16 Mayıs 1919’da İstanbul’dan Bandırma Vapuru ile hareket ederek 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkmıştır.
Samsun Raporu (22 Mayıs 1919) :
Mustafa Kemal, Samsun’a çıktıktan sonra Damat Ferit Paşa’ya bölgede gözlemlediği durumları rapor etti.
Mustafa Kemal’in hazırladığı Samsun Raporu’na göre;
- Samsun bölgesindeki asayişsizliğin sebebi Rumlardan kaynaklanmaktadır.
- Türk halkının yabancı mandasına ve kontrolüne tahammülü yoktur.
- Yunanlıların İzmir’i işgale hakları yoktur.
- Millet, millî egemenlik esasını ve Türk milliyetçiliğini kabul etmiştir ve kendiside bunu gerçekleştirmeye çalışacaktır.
- Rumların neden olduğu ve Rumların emellerinden vazgeçmesiyle asayiş kendiliğinden düzelecektir.
Mustafa Kemal, milletin birlik ve beraberliği ile Millî Egemenlik ilkesini Millî Mücadelenin temel dayanağı yapmaya kararlı olduğunun ilk işaretini vermiştir. Millî Mücadelenin ilk ana programını teşkil eden bu rapor Tevfik Bıyıklıoğlu’na göre, gerçekte, bir ihtilâl programından farksızdır.
Mustafa Kemal, Samsun’un İngiliz işgalinde ve kıyıda bulunması ve civarındaki Rum çetelerinin faaliyetlerinden ötürü karargâhının içerde daha emin bir yere naklini gerekli görmüş ve 25 Mayıs 1919’da Havza’ya hareket etmiştir. Atatürk için artık tarihî görev başlamıştır.
Bu bilgiler MEB ve Akademik kaynaklar referans kullanılarak hazırlanmıştır.
Cevap Yok