Çelebi Mehmet (1413–1421)

Ankara Savaşı’ndan sonra Timur’un Anadolu’dan çekilmesiyle Yıldırım Bayezit‘in oğulları arasında (Süleyman Çelebi, İsa Çelebi, Musa Çelebi ve Çelebi Mehmet) arasında taht mücadeleleri başlamıştı. Diğer oğlu Mustafa Çelebi (Düzmece Mustafa) ise Timur tarafından Semerkant’a götürülmüştür.

İşte Timur’un Anadolu’dan çekilmesiyle Yıldırım Bayezit’in 4 oğlu arasında başlayan ve Çelebi Mehmet’in yönetimi aldığı tarihe (1402 – 1413) kadar geçen 11 yıllık şehzadeler mücadelesi dönemine Fetret Devri denir.

Fetret Devri’ne kısaca bakacak olursak; Süleyman Çelebi Rumeli’de hükümdarlığını ilan etmiş, Çelebi Mehmet Tokat ve Amasya bölgelerinde hükümdarlığını ilan etmiş, İsa Çelebi Bursa’da hüküm sürmüş ve Musa Çelebi ise Timur’un da desteğiyle Bursa’ya hakim olmak için kardeşleriyle taht mücadelesine girişmiştir.

Bu taht mücadelesini nihayet Çelebi Mehmet 1413’te kazanmış , böylece Çelebi Mehmet tahta geçerek Fetret Devri denilen ve on bir yıl süren şehzadeler mücadelesini bitirmiş, Osmanlı Devleti’ni yeniden ayağa kaldırmaya başlamıştır. Fetret Devri’ndeki sorunlar İstanbul’un Fethi’ne kadar süregelmiş, fetih sonrası ise tamamen sona ermiştir.

Şimdi Çelebi Mehmet’in tahta çıkmasıyla yaşanan gelişmelere göz atalım.

Çelebi Mehmet (1413–1421)

? Çelebi Mehmet için “Osmanlı Devleti’nin ikinci kurucusu” da denmektedir. Bunun nedeni ise Ankara Savaşı’nın olumsuz ortamını sona erdirip, birliği yeniden sağlamış olmasıdır.

? Çelebi Mehmet Ankara Savaşı’ndan sonra yeniden kurulan beyliklerden Saruhanoğulları‘na son vermiştir.

? Yine Çelebi Mehmet döneminde Eflak yeniden Osmanlılar’a bağlanmıştır.

Çalı Bey Savaşı (1416):

Venedikliler’e ait adalardan Anadolu kıyılarına saldırılar olmaya başlayınca 1415 yılında Ege denizine açılan 30 parçalık Osmanlı donanması birkaç Venedik gemisini esir aldı. Bunun üzerine Venedikliler ile savaş başladı.

1416 yılında Gelibolu açıklarında Venedik ile yapılan ilk büyük deniz savaşında Osmanlı Devleti mağlup oldu. Osmanlı donanmasının komutanı Çalı Bey bu savaşta Şehit oldu. Venedik komutanı da bu savaşta yaralanınca Türk donanması takip edilemedi. Bizans imparatoru Manuel’in araya girmesiyle anlaşma yapılarak savaş sona erdi. Bu mağlubiyet Osmanlı Devleti’nin deniz gücünün Venedik ile yarışamayacağını göstermiştir.

Şeyh Bedreddin İsyanı (1418–1420) :

Bu olay Osmanlı Devleti’nin Çelebi Mehmet döneminde oldukça zora sokan bir gelişme olmuştur.

Fetret Devri’nde yakalamış olduğu başarılarla adından söz ettiren Şeyh Bedreddin, Musa Çelebi tarafından Kazaskerlik makamına atanmıştır. Fakat Çelebi Mehmet Osmanlı tahtını ele geçirince Şeyh Bedreddin’i görevinden azletmiş ve 1000 akçe maaşla İznik’te göz hapsine almıştır.

Çelebi Mehmet tarafından görevinden alınmayı kabullenemeyen Şeyh Bedreddin yoğun bir propaganda faaliyetine girişmiştir. Yapmış olduğu bu faaliyetlerle etrafında kısa sürede geniş bir mürit toplayan Şeyh Bedreddin Osmanlı Devleti’nin tepkisine neden olmuştur. Bu tepki neticesinde Osmanlı Devleti’nden korkan Şeyh Bedreddin Anadolu’ya kaçmıştır.

Şeyh Bedreddin’in düşüncelerinin etkisi ile Börklüce Mustafa İzmir dolaylarında, Torlak Kemal’in ise Manisa’da isyan başlatması üzerine Sadrazam Beyazıt Paşa bu ayaklanmaları bastırarak Börklüce Mustafa ve Torlak Kemal’i öldürttü.

Şeyh Bedreddin ise yakalandı ve Serez’de idam edildi.

I. Düzmece Mustafa İsyanı:

Timur, Ankara Savaşı sonrası Yıldırım Bayezit’in oğlu Şehzade Mustafa’yı beraberinde Semerkant’a götürmüştü.

Timur’un ölümü üzerine Anadolu’ya gelerek Bizans’la anlaşan Mustafa Çelebi, Çelebi Mehmet’e karşı taht kavgasına girmiş, ancak yenilerek Bizans’a sığınmıştır.

Çelebi Mehmed , Mustafa’nın gözaltında tutması şartıyla Bizans’la anlaşmıştır. Bizans’ın gözetiminde bulunan Şehzade Mustafa ise II. Murat döneminde tekrar ayaklanacaktır.

? Çelebi Mehmed dönemi yaşanan gelişmeleri özetleyecek olursak;

Çelebi Mehmed döneminde;

• Venedik ile ilk deniz savaşı olan Çalı Bey Savaşı yapıldı.
• İlk dini nitelikli toplumsal ayaklanma olan Şeyh Bedreddin İsyanı çıktı.
• I. Düzmece Mustafa İsyanı çıktı.

Bu bilgiler MEB ve Akademik kaynaklar referans kullanılarak hazırlanmıştır.