Yıldırım Bayezit (1389 – 1402)

Sultan Murat’ın vefatı üzerine babasının vasiyetiyle Yıldırım Bayezit tahta çıkmıştır.

Adaleti ile meşhur olan ve hergün herkesin kendisini görebileceği bir yere gelip dört bir yandan gelen tebeasının şikâyet ve arzûlarını dinleyen, haksızlığa uğrayanların haklarını derhal iâde eden Bayezit’e Karamanoğulları ile yapılan Frenkyazısı Savaşı sonucunda cesâret ve gözü pekliğiyle nedeniyle “Yıldırım”lakabı takıldı.

Şimdi Yıldırım Bayezit döneminde yaşanan gelişmelere göz atalım.

Yıldırım Bayezit (1389 – 1402)

? I. Murat’ın vefatını fırsat bilen bazı beylikler Osmanlı Devleti’ne başkaldırmaya başlamış ve Yıldırım Bayezit Anadolu’da Türk siyasi birliğini tesis etmek için bu beylikler üzerine seferler düzenlemiştir.

Bu seferler sonucunda;

• Germiyanoğulları, Aydınoğulları, Saruhanoğulları, Menteşeoğulları beyliklerine son verildi. (1390)
• Kırkdilim Savaşı‘nda Osmanlı ordusu Kadı Burhanettin Beyliği (Eretna devleti)’ne yenildi. Bu savaşta Şehzade Ertuğrul Şehit oldu. Fakat Kadı Burhaneddin’in Akkoyunlular ile yaptığı savaşta ölmesi üzerine (1398) Sivas alındı.Sivas’tan sonra ise, Tokat ve Kayseri ele geçirildi.
• 1398’de Elbistan, 1399’da ise Malatya ele geçirildi. ( Malatya ve Elbistan’ın alınması, Osmanlılar ile Memlükler‘in arasını açtı.)
• 1401 yılında Karamanoğulları’ndan Konya, Karaman, Niğde, Develi ve Karahisar alındı. Karamanoğulları beyliği sona erdirildi.

Yapılan bu fetihlerin neticesinde ise;

• Yıldırım Bayezit döneminde Anadolu Türk siyasi birliği ilk defa geniş ölçüde sağlandı.
• Yıldırımın Bayezit’in ele geçirdiği beyliklerin Timur’a sığınmaları ve Osmanlı Devleti’nin doğuya doğru genişleme siyaseti izlemesi Ankara Savaşına neden oldu.
• Dulkadiroğulları’nın topraklarının ele geçirilmesi Memlükler ile Osmanlı’nın arasını açtı.
• Germiyanoğulları’nın alınmasıyla Kütahya merkezli Anadolu Beylerbeyliği kuruldu ve Kara Timurtaş Paşa Anadolu Beylerbeyliği’ne atandı.

? Daha önce de farklı tarihlerde, birçok devlet tarafından kuşatılmış olmasına rağmen ele geçirilemeyen İstanbul, Yıldırım Bayezit tarafından dört kez kuşatılmasına rağmen alınamamıştır.

? Yıldırım Bayezit , ikinci İstanbul Kuşatması’nda Anadolu (Güzelce) Hisarı’nı yaptırmıştır.

? İstanbul’un bu seferlerde alınamamasının nedenleri tabloda gösterecek olursak.

Niğbolu Savaşı ( 25 Eylül 1396 ):

Osmanlı Devleti’nin hızla ilerlemesi ve İstanbul’u ele geçirme ihtimali üzerine Hristiyan dünyasını telaş kaplamış ve yeniden bir Haçlı Ordusu oluşturulmuştur.

Bu haçlı ordusu Macar, Fransız, Alman, İngiliz, Venedik, İskoç, Avusturya, İtalya, İsviçre, Lehistan devletlerinin ordularından oluşturulmuştu.

Haçlı birlikleri iki kol üzerinde Niğbolu’yu kuşatmışlardı. Niğbolu kalesi komutanı Doğan Bey ise Yıldırım Bayezit gelene kadar kaleyi başarıyla savundu.

Yıldırım Bayezit o sırada İstanbul’daki kuşatmayı kaldırarak derhal Niğbolu’ya gelmiş ve Haçlıları, 25 Eylül 1396’da bozguna uğratmıştır.

Bu zafer sonucunda;

• Bulgaristan tamamen Türk topraklarına katıldı.
• Anadolu Türk Birliğinin sağlanması kolaylaştı.
• Halife tarafından Yıldırım Bayezit’e Sultan-ı İklim-i Rum “Rum Diyarının Sultanı” unvanı verildi.
• Ayrıca bu savaşın ganimetleri ile Bursa Ulu Camii‘nin yapımına başlandı.

Ankara Savaşı (1402):

Timur ile Yıldırım Bayezit arasında gerçekleşen Ankara Savaşı gerçekten Osmanlı Tarihi açısından çok önemli bir yere sahiptir. Bu savaşı nedenleri ve sonuçlarıyla ele alalım.

Ankara Savaşı’nın Nedenleri:

• Bu savaşın bir çok nedeni var fakat asıl neden Türk-İslam dünyasında lider olma mücadelesidir.
• Anadolu Beylerinin Timur’a sığınması ve özellikle Akkoyunlular‘ın Timur’u Anadolu’ya gelmesi konusunda kışkırtmaları.
• Timur tarafından toprakları alınan Bağdat hükümdarı Celayiroğlu Ahmet ve Karakoyunlu hükümdarı Kara Yülük Osman‘ın Yıldırım Bayezit’e sığınmaları .
• Timur’un Sivas ve çevresini işgal etmesi.
• İki hükümdar arasında hakarete varan mektuplaşmalar.

Ve 28 Temmuz 1402’de Ankara Çubuk Ovası‘nda yapılan savaşı Timur kazandı. Yıldırım Bayezit ve oğulları Timur’a esir düştü.

Osmanlı’nın bu savaşı kaybetmesinde;

• Anadolu beylikleri askerlerinin ve özellikle Kara Tatarların Timur tarafına geçmesi,
• Şehzadelere bağlı kuvvetlerin savaştan çekilmesi,
• Timur’un ordusunun sayısal olarak üstün ve fillerle destekleniyor olması.

Ankara Savaşı’nın Sonuçları:

• En önemli sonucu Anadolu Türk siyasi birliği bozulmasıdır. (Karesi ve Kadı Burhaneddin beylikleri hariç Yıldırım Bayezit tarafından alınan beylikler yeniden kuruldu.)
• Osmanlı Devleti 11 yıl sürecek olan Fetret devrine (Fasıla-ı Saltanat) (1402- 1413) girdi.
• Yıldırım Bayezit’in oğulları arasında taht kavgası başladı.
• Osmanlı Devleti’nin imparatorluğa geçişi gecikti.
• İlk kez bir Osmanlı padişahı savaşta esir düştü.
• Balkanlar’da Osmanlı ilerleyişi bir süreliğine durdu.
• İstanbul’un fethi 50 yıl gecikti.
• Bizans, şehzadeleri kışkırtarak Osmanlı’nın iç işlerine karışma fırsatı yakaladı.
• Karakoyunlu ve Akkoyunlu devletleri güçlendi ve Osmanlılar’a rakip hale geldi.
• Osmanlı hazinesi ve arşivleri yağmalandı.
• Timur’dan kaçan Türkmenler Anadolu’ya göç hareketini başlattılar. Böylece Anadolu’nun nüfusunda artış meydana geldi.
• Yıldırım Bayezit’in oğlu Şehzade Mustafa, Timur tarafından rehin alınarak Semerkant’a götürüldü.

? Yıldırım Bayezid hakkındaki bilgilerimizi toparlayalım

Yıldırım Bayezid Döneminde;

• Anadolu siyasi birliği ilk defa geniş ölçüde sağlandı.
• İlk defa Bursa’da hastane açıldı.
• İstanbul ilk defa kuşatıldı.
• Haçlılar ile Niğbolu Savaşı yapıldı ve kazanıldı.
• Timur ile Ankara Savaşı yapıldı ve kaybedildi.

Bu bilgiler MEB ve Akademik kaynaklar referans kullanılarak hazırlanmıştır.