İkinci Dünya Savaşı’nın Sonuçları

Bu yazımızda İkinci Dünya Savaşı’nın sonuçları konusunu inceleyeceğiz. İkinci Dünya Savaşı’nın sonuçları konusunu siyasi, ekonomik ve toplumsal olarak üç başlık altında maddeler halinde ele alacağız.

İlk olarak İkinci Dünya Savaşı’nın sonuçları konumuzda savaşın siyasi sonuçlarına göz atalım.

İkinci Dünya Savaşı’nın Siyasi Sonuçları:

İkinci Dünya Savaşı’nın siyasi sonuçları şunlardır:

• II. Dünya Savaşı’nın kazanılmasından sonra Nazizm ve Faşizm gibi akımlar Müttefikler tarafından tasfiye edildi. Emperyalist devletlerin zayıflığını gören halklar mücadeleye başladı. Hindistan ve Endonezya gibi ülkelerde milli kurtuluş hareketleri oluştu.
• Paris’te 1946 yılında toplanan barış konferansında İtalya, Romanya, Bulgaristan, Macaristan ve Finlandiya toprak kayıplarını kabul ettiler.
• Avrupa’da şiddetli mülteci akınları başladı.
• İtalya, Afrika’daki topraklarını kaybetti. 1947 yılında yapılan antlaşma ile Onİki Ada’yı da Yunanistan’a bıraktı.
• Almanya silahtan arındırıldı ve askersizleştirildi.
• Avusturya Almanya’dan ayrıldı.
• Almanya dört işgal bölgesine ayrıldı.
• Müttefiklerin baskısıyla Batı Almanya’da seçim yapıldı ve 1949’da Federal Almanya Cumhuriyeti (Batı Almanya) kuruldu. SSCB ise buna karşılık Berlin başkent olmak üzere Demokratik Almanya Cumhuriyeti’ni kurdu.
• Avusturya ve başkenti Viyana’da dört işgal bölgesine ayrıldı.
• Uzun yıllar boyunca ABD’nin etkisine giren Japonya, General MacArthur’un nezareti altında demokratik usullerle seçilen bir hükûmet tarafından idare edildi.
• ABD geliştirdiği atom bombasının da sayesinde dünya siyasetinin en önemli gücü haline geldi. Birleşmiş Milletler’in New York’u, Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) da Washington’u merkez olarak seçmesi de ABD’nin dünyanın merkezi haline geldiğinin göstergesi oldu. Ayrıca ABD hazırladığı Truman Doktrini, Marshall Planı ve Kuzey Atlantik Antlaşması’na (NATO-1949) dâhil olmasıyla dünyanın süper gücü oldu.
• Doğu Avrupa’yı Nazi baskısından kurtaran SSCB’nin itibarı arttı. Kominizm değer kazandı. SSCB; Vietnam, Küba ve Arap dünyası ile bağlar kurdu.
• SSCB 1949’da atom bombasını, 1953’te ise hidrojen bombasını geliştirerek bu alandaki Amerikan tekeline son verdi.
• II. Dünya Savaşı sonrası ABD ile SSCB arasında yaşanan ideolojik ayrılık Batı ve Doğu bloklarının ortaya çıkmasına neden oldu. 1945’te doğan bu iki süper güç, Soğuk Savaş’ın hâkim olduğu yarım yüzyıllık dönemde dünyaya yön verdi.

Birleşmiş Milletler’in (BM) Kurulması :

Birleşmiş Milletler kavramını ilk kez ABD Başkanı Roosevelt kullanmıştır. ABD ve İngiltere Atlantik Bildirisi‘ni yayınlamış ve bildiride yer alan kararlar 1 Ocak 1942’de Birleşmiş Milletler Bildirisi’nde de aynen kabul edilmiş ve Birleşmiş Milletler’in temeli atılmıştır.

1944 yılında ABD, Çin, SSCB ve İngiltere Birleşmiş Milletler Ana Sözleşmesi’nin temel ilkelerini belirlemişlerdir. Şubat 1945’de toplanan Yalta Konferansı‘nda ABD, İngiltere ve SSCB Mart 1945’e kadar Mihver Devletler’e savaş ilan eden devletlerin Birleşmiş Milletler’e üye olarak kabul edilmesine karar vermiştir. Ayrıca bu konferansta BM Güvenlik Konseyinin daimi üyeleri için veto ilkesi kabul edilmiştir.

24 Ekim 1945’te ise Türkiye’nin de dahil olduğu 51 devlet, Birleşmiş Milletler adı verilen uluslararası örgütü kurmuştur. Birleşmiş Milletler’in amacı ise, barışı ve uluslararası güvenliği sağlamanın ötesinde temel insan hakları, cinsiyet eşitliği ve bütün halkların sosyal ve ekonomik refahını temin etmek olmuştur.

İkinci Dünya Savaşı’nın Ekonomik Sonuçları:

İkinci Dünya Savaşı tüm alanlarda dünyayı etkilediği gibi ekonomi alanında da ciddi sorunlara yol açmıştır.

İkinci Dünya Savaşı’nın ekonomik sonuçları şunlardır:

• Savaş sonrası ülkeler arasında yaşanan bloklaşmalar ve bu blokların dışa kapalı bir ticaret benimsemesi uluslararası ticareti olumsuz etkiledi.
• Üretimde ağırlığın silah sanayisine yönelmesi diğer ticarette dengesizliğe yol açtı.
• Özellikle Almanya başta olmak üzere işgalci devletler işgal edilen devletlerin mallarını yağmaladı. Bu durum ise bu devletlerin ekonomisini ağır şekilde etkiledi.
• Sermaye ve altyapı birikimleri yok oldu ve bu durum ham madde ve pazar kayıplarına neden oldu.
• Ülkelerin milli gelir ve ihracat oranları azaldı.
• Savaşa katılan ülkelerin paraları dolar karşısında değer kaybetti.
• Avrupa ekonomisi %50 küçülürken, ABD ekonomisi ise %50 büyüdü.
• Savaş sonunda toplam zarar yaklaşık 3 trilyon 100 milyar dolar olarak hesaplandı.
• ABD, özellikle SSCB ve komünist rejimin dünyada yayılmasını engellemek amacıyla Truman ve Marshall planları ile Türkiye’nin de içinde olduğu Avrupa kıtasına ekonomik ve askerî yardımlarda bulundu.
• Yeniden yapılanma ve uluslararası para akışını sağlama amacıyla Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası gibi kuruluşlar ABD liderliğinde organize edildi.

İkinci Dünya Savaşı’nın Toplumsal Sonuçları:

İkinci Dünya Savaşı’nın sonuçları konumuzda son olarak savaşın toplumsal sorunlarını ve yaşanan insan hakları ihlallerini inceleyeceğiz.

İkinci Dünya Savaşı’nda hava saldırıları, esirlerin öldürülmesi, verem ve tifüs gibi hastalıkların yayılması, Naziler’in üstün ırk yaratması amacıyla engellileri, Yahudileri, Romanları, Sintileri, ten rengi farklı olanları toplama kamplarında öldürmesi gibi nedenlerle 60 milyona yakın kişi hayatın kaybetti.

Kasım 1945’ten Ekim 1945’ya kadar Nürnberg’de, uluslararası mahkeme tarafından suçlu kabul edilen Nazi yöneticileri, Nazi Partisi siyasi liderleri ve diğer suçlular mahkemeye çıkarılarak yargılandı.

II. Dünya Savaşı’nda yaşananlardan dolayı ‘’Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılmasına İlişkin sözleşme’’ 9 Aralık 1948’de Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda kabul edildi.

Savaş sırasında işlenen insanlık suçları ‘’soykırım’’ olarak adlandırıldı. Bu kapsama giren suçlar ve suçluların cezalandırılması ile ilgili kararlar alındı.

10 Aralık 1948’de ise Birleşmiş Milletler Teşkilatı, “İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’’ni kabul etti.

Bu bilgiler MEB ve Akademik kaynaklar referans kullanılarak hazırlanmıştır.