I.Balkan Savaşı (1912-1913)

Bu yazımızda I.Balkan Savaşı ‘nı nedenleri ve sonuçları ile birlikte ele alacağız.

Balkan Savaşları denilince temel amaç olarak şunu görürüz: “Osmanlı Devleti’ni Balkanlar’dan atmak.” . Bu dönemde Balkanlar’da en önemli güç Rusya idi. Rusya’nın en önemli stratejisi ise yakından tanıdığımız “Panslavizm” yani Slav toplumlarını birleştirme siyaseti idi. Gerçekten de Balkanlardaki bu Slav toplulukları Osmanlı’ya karşı birleşse bu hedefin gerçekleşmesi kaçınılmazdı ki zaten Rusya’da bu toplulukları bir araya getirmek için elinden geleni yapıyor ve Osmanlı’ya karşı kışkırtıyordu.

Fakat ilk etapta bu Balkan devletlerinin birleşmesini engelleyen bir “Kiliseler Sorunu” vardı. Ayrıca II. Abdülhamid de bu durumun farkındaydı ve bu anlaşmazlıkları iyice körüklemekteydi. Nedeni tabii ki Osmanlı’ya karşı birleşmelerini önlemekti.

Fakat II. Meşrutiyet‘in ilanı sonrası Avusturya, Berlin Antlaşması’ndan beri işgal ettiği Bosna-Hersek’i ilhak etti. Sonrasında ise Bulgaristan bağımsızlığını ilan etti. Bir sonraki gün ise Girit, Yunanistan’a katıldı. İttihat ve Terakkî yönetimi ise , Balkan devletleri arasındaki anlaşmazlıkların en önemlisi olan kiliseler meselesini 3 Temmuz 1911’de çıkardığı bir kanunla çözdü ve adeta kendi fişini çekmiş oldu. Artık Balkan Devletleri’nin kendi aralarında anlaşması için bir mesele kalmamış oldu.

Ve beklenen oldu. 13 Mart 1912’de Bulgaristan-Yunanistan, Ağustos 1912’de Karadağ-Bulgaristan ve 6 Ekim 1912’de de Karadağ-Sırbistan arasında ittifak antlaşmaları yapıldı.

Tabii bu sırada devlet zor günler yaşıyordu. Bir yandan Trablusgarp Savaşı devam ederken diğer yandan da Arnavutluk isyanı alevlenmişti. Ayrıca devlet ekonomik kayıplar yaşamakta ve siyasi sorunlarda artmaya başlamaktaydı.

Nihayetinde 8 Ekim 1912’de Karadağ’ın Osmanlı Devleti’ne savaş ilân etmesiyle Balkan Savaşları’nın ilki yani I.Balkan Savaşı başlamış oldu.

I.Balkan Savaşı hakkında iyi bir giriş yaptığımızı düşünüyorum. Şimdi gelin I.Balkan Savaşı ‘nın nedenlerini maddeler halinde bir kez daha inceleyelim.

I.Balkan Savaşı ‘nın Nedenleri:

• Rusya’nın Balkan siyaseti olan Panslavizm politikası.
• Osmanlı’nın özellikle II.Meşrutiyet sonrası Balkanlardaki gelişmeleri önemsememesi.
• Fransız ihtilali sonrası gelişen bağımsızlık akımları.
• Osmanlı’nın Balkanlardan tamamen atılmak istenmesi.

• Trablusgarp Savaşı
• Kiliseler Sorunu’nun çözülmesi ve Balkan Devletleri’ni ittifakı.
• Rusya’nın Balkan Politikası’nda Avrupa tarafından serbest bırakılması.

I.Balkan Savaşı ‘na Katılan Devletler:

I.Balkan Savaşı, Trakya ve Makedonya-Arnavutluk olmak üzere iki cephede yapıldı. Trakya’da Bulgarlarla, Makedonya ve Arnavutluk’ta ise diğer müttefiklerle savaşıldı. Fakat ordu savaşta olsa da aklı siyasette idi. Düşmanı unutup kendi içinde ayrılıklara düşen ordu Bulgar ordusuna yenildi ve geri çekildi. Diğer cephede ise Sırplar’a mağlup olduğumuz yetmezmiş gibi 35 bin kişilik ordu Selanik’te Yunanlılar’a teslim oldu. Başarısızlıklar sonrası ise kabine istifa etti.

Babıali Baskını:

Yeni kurulan kabine (Kamil Paşa kabinesi) büyük devletlerle arabuluculuk konusunda görüşmeler yaptığı sırada İttihat ve Terakkî darbe ile (Babıali Baskını) hükümeti ele geçirdi.

Daha sonra savaş yeniden alevlendi ve Yunanlılar Yanya’yı, Bulgarlar Edirne’yi, Karadağlılar da İşkodra’yı işgal etti. Sonrasında ise Edirne’yi kurtarmak iddiasıyla iktidarı ele geçiren İttihat ve Terakkî Fırkası Kâmil Paşa’nın kabul etmediği şartları kabul etmek zorunda kaldı.

Londra Antlaşması (30 Mayıs 1913) :

30 Mayıs 1913’te Osmanlı Devleti ile Balkan devletleri arasında Londra Antlaşması imzalandı.

Bu antlaşmaya göre;

• Osmanlı Devleti ile Bulgaristan arasında sınır “Midye-Enez” hattı olacak.
• Osmanlı Devleti “Midye-Enez” hattının batısına çekilecek.

Osmanlı Devleti’nin Kaybettiği Yerler:

Şimdi Osmanlı’nın I.Balkan Savaşı’nı kaybetme nedenlerini maddeler halinde açıklayalım.

Osmanlı Devleti’nin I.Balkan Savaşı’nı Kaybetme Nedenleri:

• Ordu içindeki siyasi ayrılıklar.
• Savaş öncesi giderlerin azaltılması amacıyla 75 bine yakın askerin terhis edilmesi.
• Cephe sayısının fazla olması.
• Donanmanın yetersizliği
• Avrupa’nın destek vermemesi.

Son olarak ise I.Balkan Savaşı sonuçlarını maddeler halinde inceleyelim.

I. Balkan Savaşı’nın Sonuçları:

• Osmanlı’nın Balkanlar’da toprağı kalmadı.
• Batı Trakya azınlık sorunu ortaya çıktı ki halen devam etmektedir.
• Anadolu’ya Balkanlar’dan göç başladı.
• Osmanlıcılık iflas ederek Türkçülük önem kazandı.
• Babıali baskını ile hükümet darbesi gerçekleştirildi.

Bu bilgiler MEB ve Akademik kaynaklar referans kullanılarak hazırlanmıştır.